In het nieuws
Het ene vermageringsdieet sluit koolhydraten helemaal uit, terwijl je bij het andere dieet juist afvalt door wel vet- en koolhydraatrijk te eten. Sommigen sluiten koolhydraten bijna volledig uit in een ketodieet. Zijn deze diëten gezond?
Factcheck
Een waarnemende studie met 371.159 deelnemers tussen 50 en 71 jaar oud toont aan dat een voedingspatroon arm aan koolhydraten, zoals het ketogeen dieet, en rijk aan verzadigde vetten, het risico op vroegtijdig overlijden door hart- en vaatziekten en kanker verhoogt. Het is voorbarig om aan de hand van deze studie te beweren dat koolhydraatarme vermageringsdiëten schadelijk zijn, vooral omdat dergelijke diëten meestal maar een beperkte periode gevolgd worden. Bovendien was de inname van vetten cruciaal: hoe meer verzadigde vetten, hoe groter de risico’s.
Deelnemers met minder gezonde voedingspatronen rookten meer, waren zwaarder, bewogen minder en dronken meer alcohol. Dat zijn allemaal factoren die de sterfte eveneens kunnen beïnvloeden.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Volgens het tijdschrift Libelle van 8 mei bewijst wetenschappelijk onderzoek dat een voedingspatroon dat arm is aan koolhydraten het risico op vroegtijdig overlijden kan verhogen (1). De resultaten van een wetenschappelijke studie zouden schokkend zijn, en zelfs het populaire ketodieet met een zeer strenge koolhydraatbeperking zou risico’s inhouden.
Wat hield het onderzoek in?
Chinese onderzoekers gingen het verband na tussen de samenstelling van de voeding en de overlijdens door kanker en hartziekten (2).
- De wetenschappers gebruikten de gegevens van grote Amerikaanse cohortstudies bij 371.159 deelnemers tussen 50 en 71 jaar oud.
- Tijdens de opvolging van 24 jaar waren er 165.698 overlijdens.
- Bij de start van de studie vroegen de onderzoekers aan de deelnemers om een voedselfrequentielijst in te vullen.
- Die lijst gaf een idee van hoeveel koolhydraten en vetten iemand regelmatig gebruikte.
- Een voedingspatroon arm aan koolhydraten ging samen met een stijging van de sterfte door hartziekten met 12% en door kanker met 18%.
- Dat was niet het geval wanneer de deelnemers naast de koolhydraatarme voeding veel onverzadigde vetten aten.
- Een voedingspatroon dat arm is aan verzadigde vetten zorgde voor een daling van het risico op sterfte door hartproblemen met 6% en door kanker met 18%.
De onderzoekers waarschuwen voor de risico’s van voeding die arm is aan koolhydraten en rijk aan verzadigde vetten.
Bron
(1) Uit onderzoek blijkt: een keto- of koolhydraatarm dieet verhoogt het risico op vroegtijdig overlijden (libelle.nl). Libelle 8 mei 2023
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Een voedingspatroon dat arm is aan koolhydraten en rijk is aan verzadigde vetzuren, bestaat uit veel volle melkproducten, vlees en vleeswaren (verzadigde vetten). Daarnaast bevat het weinig tot geen brood, rijst, aardappelen en deegwaren (koolhydraten). Dergelijk voedingspatroon wijkt af van de voedingsrichtlijnen van het Vlaams Instituut Gezond Leven (3).
Bij de studie kunnen we een aantal kanttekeningen plaatsen.
- De studie is waarnemend van aard.
- Daarmee is het probleem altijd hetzelfde: waarnemende studies laten relaties zien, maar kunnen geen oorzakelijke verbanden aantonen.
- Deelnemers met minder gezonde voedingspatronen rookten meer, waren zwaarder, bewogen minder en dronken meer alcohol. Dat zijn allemaal factoren die de sterfte eveneens kunnen beïnvloeden.
- Het is en blijft extreem moeilijk om het effect van een voedingspatroon op de sterfte af te zonderen van andere mogelijke leeffactoren.
- De vraag is of dat belangrijk is: we weten al lang dat gezonde eet- en leefgewoonten het risico op chronische ziekten beperken.
- De onderzoekers registreerden de voedingsgewoonten in de cohortstudies alleen aan de start van de studie.
- Ze veronderstelden dus dat de deelnemers hetzelfde voedingspatroon volgden gedurende meer dan twintig jaar.
- Voor extreme voedingspatronen, zoals veel zoet of veel vlees, of nooit fruit en/of groenten, is dat vaak het geval.
- Gematigde voedingspatronen variëren echter wel vaker in de loop van de tijd.
- De onderzoekers gebruikten voedselfrequentielijsten om te weten wat de deelnemers dagelijks aten.
- Bij die techniek vroegen ze hoe frequent de deelnemers 120 voedingsmiddelen gebruikten.
- Dat betekent dat voedingsmiddelen die niet opgenomen waren in de lijst, niet werden geregistreerd.
- Stel: je bakt dagelijks een mager stuk vlees in reuzel of varkensvet rijk aan verzadigde vetzuren, maar er is geen vraag over het gebruik van reuzel. In dat geval word je enkel geregistreerd als een consument van mager vlees. Als je dan vroegtijdig overlijdt door een hartinfarct, kan er onterecht een verband lijken te zijn met het magere vlees.
Deze studie toont niet aan dat koolhydraatarme vermageringsdiëten schadelijk zijn voor de gezondheid. Doorgaans volgen mensen dergelijke diëten toch maar voor een beperkte periode van pakweg drie maanden. Dat heeft weinig impact op een gemiddelde levensverwachting van meer dan 80 jaar.
Conclusie
Een waarnemende studie met 371.159 deelnemers tussen 50 en 71 jaar oud toont aan dat een voedingspatroon arm aan koolhydraten, zoals het ketogeen dieet, en rijk aan verzadigde vetten, het risico op vroegtijdig overlijden door hart- en vaatziekten en kanker verhoogt. Het is voorbarig om aan de hand van deze studie te beweren dat koolhydraatarme vermageringsdiëten schadelijk zijn, vooral omdat dergelijke diëten meestal maar een beperkte periode gevolgd worden. Bovendien was de inname van vetten cruciaal: hoe meer verzadigde vetten, hoe groter de risico’s.
Deelnemers met minder gezonde voedingspatronen rookten meer, waren zwaarder, bewogen minder en dronken meer alcohol. Dat zijn allemaal factoren die de sterfte eveneens kunnen beïnvloeden.
Referenties
(2) Zhao Y, Li Y, Wang W, et al. Low-carbohydrate diets, low-fat diets, and mortality in middle-aged and older people: A prospective cohort study. J Intern Med. 2023 May 3.