Een badmuts vol olie helpt tegen hoofdluizen

Waar komt deze bewering vandaan?

Een lezer van Gezondheid en Wetenschap, een ouder van twee kinderen, vraagt of een badmuts gevuld met olie een alternatief is voor de tijdrovende nat-kammethode of de dure, niet-terugbetaalde shampoo Silikom© om luizen te bestrijden (1).

Na een zoektocht op het internet ontdekte ze de badmutsmethode, ook wel ‘de luizenkap’ genoemd. Die werkt zo (2):

• Zet een badmuts op het hoofd van je kind en giet een halve tot één liter olijf- of zonnebloemolie in de badmuts.
• Na tien minuten zouden de meeste luizen verdronken zijn.
• Kam het haar uit met een luizenkam.
• Herhaal de behandeling na negen dagen om de luizen te doden die pas later uit hun eitjes gekropen zijn.

Bron

• (1) Lezersvraag Gezondheid en Wetenschap. Sept 2024.
• (2) De Luizenkap.

Hoe moet je deze bewering interpreteren?

Welke behandelingen worden aangeraden in België?

• De nat-kammethode is de eerste keuze om luizen te bestrijden: maak het haar 14 dagen lang om de 4 dagen nat en kam het met een luizenkam. Hoewel deze methode effectief is, is ze tijdrovend en vereist het geduld.

Wist je dat …? Er is geen wetenschappelijk bewijs dat metalen of plastic kammen beter zijn. Het belangrijkste is dat de kam intact is, dus dat er geen afgebroken of scheve tandjes zijn (3, 5).

• Er bestaan speciale shampoos, zoals Silikom© (met werkend bestanddeel dimeticon), die een verstikkend laagje rond de luizen leggen en zo de luizen doden. Deze methode is eerder duur. De shampoos worden niet terugbetaald.
• Vroeger bestonden er in België ook medicinale shampoos. Die zijn van de markt gehaald omdat er een risico was op allergieën en resistentie (de luizen worden ongevoelig voor het product) (3, 4).

Wist je dat …? Hoofdluizen kunnen niet springen of vliegen. Ze kunnen alleen van hoofd naar hoofd kruipen. Je krijgt dus meestal luizen door hoofdcontact. Buiten de hoofdhuid overleven luizen maximaal 48 uur. Daarom is de beste manier om luizen te bestrijden het haar te behandelen. Het is minder belangrijk om kleding, beddengoed, mutsen enzovoort te wassen. Het is nooit bewezen dat luizen via die weg worden overgedragen (3, 4).

De badmutsmethode kan luizen helpen bestrijden àls je het juist doet

De badmutsmethode of luizenkap kan je vergelijken met de shampoo Silikom©. De olie legt een verstikkend laagje rond de luizen, waardoor ze doodgaan. Een belangrijk pluspunt van deze methode is dat ze goedkoop is. Helaas is niet wetenschappelijk bewezen of dit werkt. 

Wil je toch graag deze methode gebruiken? Hou hier dan rekening mee:

• Zonder olie werkt de badmuts niet.
  • De badmuts sluit het hoofd niet hermetisch af. Er blijft dus nog zuurstof onder de badmuts.
  • De badmuts zorgt er alleen voor dat de olie goed in het haar blijft. Maar je zou die dus achterwege kunnen laten.

• Het is nooit getest welke hoeveelheid olie je nodig hebt. Een halve tot één liter lijkt veel en willekeurig gekozen.
• Het is nooit getest welke olie het beste werkt. Als alternatief zou je ook mayonaise of boter kunnen gebruiken, maar dat is minder gebruiksvriendelijk.
• De efficiëntie van deze methode is nooit bestudeerd. We weten dus niet of olie even goed werkt als andere verstikkende middelen, zoals Silikom©.
• De olie moet minstens acht uur in het haar blijven om de luizen te verstikken; tien minuten is niet genoeg. Luizen kunnen namelijk tot acht uur overleven zonder zuurstof.
• Hou ook rekening met de praktische kant. Het kan lastig zijn om de olie uit het haar te verwijderen en sommige kinderen vinden de badmuts misschien ongemakkelijk.
• Het blijft noodzakelijk om achteraf met een luizenkam door het haar te gaan om de dode luizen te verwijderen.
• Je moet de methode na acht à tien dagen herhalen (5, 6).

Wist je dat …? Er worden soms essentiële oliën, zoals eucalyptusolie, gebruikt tegen luizen. Die producten zijn slecht bestudeerd, er is weinig bewijs dat het werkt en sommige oliën zijn zelfs toxisch voor de mens. Ze zijn dus geen goed alternatief (5, 6).

Wist je dat …? Je kind mag zwemmen met luizen. Het hoeft geen badmuts op als dat niet verplicht is in het zwembad. Luizen kunnen overleven in (zwembad)water, maar grijpen zich stevig vast aan het haar zodra ze onder water komen. De kans dat ze tijdens het zwemmen worden overgedragen, is dus heel klein (3, 5).

Meer weten? Lees de folder Luizen te lijf. 

Conclusie

De badmutsmethode of luizenkap kan een alternatief zijn om luizen bestrijden. Het is de olie die het werkt doet en de luizen verstikt, de badmuts dient alleen om de olie goed in het haar te houden. Je kan de werking vergelijken met die van luizenshampoos. De methode is goedkoper, maar weinig wetenschappelijk bewezen. Het is belangrijk dat de olie minstens acht uur in het haar blijft. Daarna moet je het haar nog altijd uitkammen met een luizenkam. Laat je niet misleiden door commerciële websites die iets anders beweren.

Referenties

• (3) Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg. Hoofdluizen richtlijn. Jan 2024.
• (4) Gezondheid en Wetenschap. Luizen. Feb 2024.
• (5) Dawn Nolt D, Moore S, Yan AC et al. Head Lice. Pediatrics 2022;150(4):e2022059282.
• (6) Bultas MW, Smith S. Staying Ahead of Head Lice: Pediculosis Treatment Updates. NASN Sch Nurse 2022;37(6):339-344.