Eerste hulp bij insectenbeten en -steken

Wat is het?

Beten en steken van allerhande gevleugelde en andere beestjes zijn eerder vervelend dan gevaarlijk. In enkele gevallen kan het toch ernstig zijn.

• Ben je verschillende keren gestoken? Dan kan de ingespoten hoeveelheid gif voldoende zijn om een ernstige reactie uit te lokken.
• Ook een steek in je keelholte kan levensbedreigend zijn, omdat de zwelling je luchtweg kan belemmeren.
• Ben je overgevoelig voor insectengif? 
  • Dan kan zich na één steek al een allergische reactie voordoen.
  • Die reactie kan leiden tot shock en kan zelfs dodelijk zijn.

Wat stel je vast?

Je hebt:

• een plaatselijke zwelling en je huid ziet er rood uit;
• jeuk en soms pijn op de plaats van de steek of beet;
• soms hoofdpijn en je kan duizelig zijn;
• soms diarree en je kan misselijk zijn.

Bij een ernstige allergische reactie heb je:

• roodheid, jeuk en pijn over je hele lichaam en is je lichaam gezwollen;
• ademhalingsmoeilijkheden en ben je hees;
• slikproblemen;
• buikkrampen en voel je je onwel;
• bewustzijnsverlies;
• hartritmestoornissen.

Alarmeer de Noodcentrale 112 als je een of meerdere van deze reacties opmerkt.

Als het slachtoffer een allergie voor het insectengif heeft, kan de allergische reactie zich ook op een andere plaats van het lichaam bevinden dan de beet of steek.

Aanbeveling

Beoordeel eerst de toestand van het slachtoffer. Vraag daarbij zeker na of hij of zij slikproblemen heeft. Als het slachtoffer last heeft van slikproblemen, contacteer je 112.

• Ga naar een arts als:
  • je de achtergebleven angel niet zelf kan verwijderen;
  • de roodheid, jeuk, pijn en zwelling uitbreidt;
  • je je slecht begint te voelen (dit kan tot 24 uur nadien zijn);
  • je heel veel gestoken werd;
  • er tekenen van ontsteking optreden op de plaats van de steek of beet: roodheid, warmte, pijn en zwelling;
  • je vermoedelijk onvoldoende beschermd bent tegen tetanus.

• Bel 112 bij:
  • een steek in de mond of de keelholte;
  • een ernstige allergische reactie.

• Verleen verdere eerste hulp:
  • Stel de persoon met de insectenbeet of -steek gerust. Adviseer het slachtoffer niet te krabben.
  • Verwijder de angel zo snel mogelijk:
    • Druk van onder de insteekplaats opwaarts.
    • Glijd erover met een bot voorwerp (je vingernagel, een bankkaart of de botte kant van een mes).
    • Reinig het wondje met water of ontsmettingsmiddel.
    • Koel de gestoken plaats maximaal 20 minuten af. Gebruik daarvoor ijsblokjes in een zakje water, een koelzakje of koud water.
  • Verwijder ringen en andere juwelen aan de hand waarin is gestoken. Door de zwelling kan de doorbloeding in het gedrang komen.
  • Heeft de persoon een steek in de mond of keelholte?
    • Laat hem of haar op ijs zuigen of zijn of haar mond koelen met koud water.
  • Heeft de persoon moeite met ademen?
    • Zoek samen met hem of haar naar de meest comfortabele houding. Een liggende houding is zeker
      niet comfortabel.
  • Heeft de persoon een bekende allergie voor insectengif en een noodpen (adrenaline-auto-injector) bij zich?
    • Dan mag je hem of haar die laten gebruiken.
    • Zo kan hij of zij zichzelf behandelen.

Meer informatie

• Lees ook Help! Eerste hulp voor iedereen met gedetailleerde eerstehulptips van Rode Kruis-Vlaanderen.
• Download de app van het Rode Kruis. Zo heb je altijd de belangrijkste eerstehulptips op zak.