Wat weten we over zink?

Inleiding

Zinksupplementen worden in reclame aangeraden om verschillende aandoeningen zoals een verkoudheid, griep, diabetes en huidproblemen te voorkomen. Zink zou daarbij helpen door onder andere je immuniteit te stimuleren.

We doken in de wetenschappelijke literatuur om uit te zoeken wat die supplementen voor je gezondheid kunnen betekenen.

Waarover gaat het?

Zink is een mineraal. Het regelt meer dan 300 scheikundige omzettingen in je lichaam (1). Zink speelt een rol bij het vrijkomen van insuline in je lichaam om je bloedsuikergehalte te doen dalen. Het heeft ook een functie bij de vertering van voedingsmiddelen en de opbouw van eiwitten.

Bronnen van zink

Belangrijke bronnen van zink zijn:

• vlees;
• vleesproducten;
• eieren;
• vis;
• graanproducten;
• peulvruchten;
• melkproducten.

Zinkbehoefte

Een volwassen man heeft 11 mg zink per dag nodig, een volwassen vrouw 8 mg. Tot een hoeveelheid van 50 mg zink per dag werden er in studies geen nevenwerkingen waargenomen.

Een zinktekort komt alleen voor bij zwangere vrouwen, zuigelingen, oudere personen en vegetariërs. Ongeveer 10% van de bevolking zou dagelijks te weinig zink innemen.

Een langdurig tekort aan zink verhoogt het risico op allerlei infecties en op groei-achterstand.

Wat zeggen de systematische literatuurstudies?

We vonden in totaal 18 systematische literatuurstudies die de effecten nagingen van zinksupplementen op gezondheidsklachten.

• Acht van de 18 literatuurstudies waren van hoge kwaliteit, namelijk Cochrane Reviews.

• Twaalf literatuurstudies konden geen effect van zinksupplementen aantonen in vergelijking met een nepmiddel. Er waren met andere woorden:
  • ofwel geen verschillen tussen zinksupplementen en een nepmiddel;
  • ofwel geen interventiestudies naar de effecten van dergelijke behandelingen (zie tabel onder).

• Zinksupplementen bleken geen effect te hebben op de behandeling van:
  • ADHD;
  • diarree;
  • oorsuizen;
  • oorontstekingen;
  • hersenfuncties;
  • huidontstekingen.

Ook helpt zink volgens de studies niet om te vermageren.

• Zes systematische literatuurstudies konden wel een (licht) positief effect aantonen van zinksupplementen op:
  • het gehalte aan bloedvetten en bloedsuiker;
  • depressies behandeld met medicatie;
  • longontsteking bij jonge kinderen;
  • de duur van verkoudheden (zonder ze te kunnen voorkomen).

Bron

(1) Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België - 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285.

In de praktijk

Samengevat waren er in veel gevallen te weinig studies van goede kwaliteit. Dat betekent dat het best alleen bekende risicogroepen, zoals oudere personen die ondervoed zijn en eventueel vegetariërs, zinksupplementen gebruiken.

Er is geen enkel bewijs dat zink enig nut heeft voor je gezondheid of je zou beschermen tegen allerhande infectieziekten, waaronder covid-19.

Raadpleeg steeds een arts alvorens je voedingssupplementen inneemt.

Conclusie

Omdat er weinig studies van goede kwaliteit zijn, kunnen het best alleen risicopersonen, zoals oudere mensen die ondervoed zijn en eventueel vegetariërs, zinksupplementen gebruiken. Verder zou zink interessant kunnen zijn bij sommige depressies behandeld met medicatie, en om de bloedvetten en bloedsuiker te regelen. Deze werking lijkt voldoende bewezen.

Referenties

• Cochrane Database Syst Rev. 2012 Apr 18;(4):CD006639.
• Cochrane Database Syst Rev. 2015 May 28;(5):CD005525.
• Nutr Metab (Lond). 2015 Aug 4;12:26.
• Int J Prev Med. 2015 Sep 2;6:83.
• Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 20;12(12):CD005436.
• Cochrane Database Syst Rev. 2016 Nov 23;11(11):CD009832.
• Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 4;12(12):CD005978.
• Cochrane Database Syst Rev. 2016 Mar 22;3(3):CD002124.
• Biol Trace Elem Res. 2018 Dec;186(2):407-412.
• Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jun 20;6(6):CD011177.
• Cochrane Database Syst Rev. 2018 Dec 17;12(12):CD011906.
• Am J Clin Dermatol. 2020 Feb;21(1):21-39.
• Horm Metab Res. 2019 Aug;51(8):503-510.
• Am J Trop Med Hyg. 2020 Jul;103(1):86-99.
• Eur J Nutr. 2020 Aug;59(5):1815-1827.
• Adv Nutr. 2020 Jul 28:nmaa087.
• Adv Nutr. 2020 Mar 1;11(2):398-411.
• Nutr Rev. 2021 Jan 1;79(1):1-12.