Wat weten we over knoflook?

Inleiding

Knoflook zou beschermen tegen hartziekten, infecties, leverziekten en vermoeidheid. We doken in de wetenschappelijke literatuur om uit te zoeken of dat klopt.

Waarover gaat het?

Wie recent knoflook at, hoeft dat niet aan anderen te vertellen. De typische geur valt moeilijk te verbergen. En dat is juist wat wetenschappelijk onderzoek naar de gezondheidsvoordelen van knoflook moeilijk maakt: in een interventiestudie weet je vrij snel of je in de groep zit die knoflook heeft gegeten, of in de controlegroep!

De scheikundige reacties in knoflook zijn zeer ingewikkeld, en hebben als doel de plant te beschermen tegen bacteriën.

• In intact knoflook zitten zwavelhoudende derivaten, die we alliine noemen.
• Wanneer je knoflook snijdt, worden onder invloed van het enzym alliinase andere zwavelverbindingen gevormd met een kortstondig bestaan, waaronder allicine.
• Die afbraakproducten bezorgen knoflook de karakteristieke geur.

Knoflook door de eeuwen heen

Het gebruik van knoflook (Allium sativum) in functie van de gezondheid is een oud verhaal: verschillende beschavingen hebben aan knoflook vergelijkbare geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven. Opmerkelijk is dat ze dat onafhankelijk van elkaar deden.

• In het oude Egypte werd knoflook gebruikt om de bloedcirculatie te stimuleren en zelfs om kankergezwellen te bestrijden.
  • Ook in de Bijbel vinden we verwijzingen naar knoflook: het werd toegediend aan Joodse slaven om hen kracht te geven, zodat ze harder konden werken voor de Egyptenaren.
  • De Talmoed raadt knoflook aan om parasitaire infecties te bestrijden.

• Bij de Grieken maakte knoflook deel uit van het dieet van militairen, om kracht en moed te bieden, zeker tijdens oorlogen.
  • Tijdens de Olympische Spelen in het Oude Griekenland aten de atleten knoflook om hun prestaties te verbeteren.

• Veel van deze gewoonten werden overgenomen door de Romeinen, die knoflook gebruikten om bloedvaten schoon te houden.

• Los daarvan schreven de oude Chinese, Indische en Japanse beschavingen dezelfde eigenschappen toe aan knoflook.

• In de middeleeuwen werd knoflook nog steeds gebruikt door mensen die hard moesten werken.

• Tijdens de 16^de en 17^de eeuw werd knoflook opgelost in water om boze geesten te verjagen.
  • Ook de betere klasse gebruikte vanaf dan knoflook constipatie, tandpijn en koorts tegen te gaan.

• Tot voor de Tweede Wereldoorlog werd knoflook gebruikt om infecties van wonden te beperken.

Bronnen van knoflook

Er zijn geen andere bronnen van knoflook in de klassieke westerse voeding. 

Knoflookbehoefte

Voor knoflook heeft de Hoge Gezondheidsraad van België geen voedingsbehoeften bepaald.

Wat zeggen de systematische literatuurstudies?

We vonden in totaal 16 systematische literatuurstudies die de effecten nagingen van knoflook op veel voorkomende gezondheidsklachten:

• Slechts vier van de 16 literatuurstudies waren van hoge kwaliteit, namelijk Cochrane Reviews.

• Er was geen overtuigend bewijs voor positieve effecten van knoflook op gezondheidsklachten.

• Positieve effecten, die verder moeten onderzocht worden, waren:
  • antioxidatie;
  • remming van ontstekingen;
  • verbetering van leverfuncties;
  • verlaging van bloedvetgehalte;
  • verlaging van bloeddruk.

• Er werden geen positieve effecten vastgesteld op:
  • gezondheid van de bloedvatwanden;
  • gewicht;
  • verkoudheden;
  • verstopte slagaders;
  • sterfte;
  • hart- en vaatziekten.

Bron

(1) https://www.kanker.be/voedingssupplementen/20444

In de praktijk

Knoflook is lekker, maar interventies konden tot nu toe geen overtuigende gezondheidsvoordelen aantonen. Een normale knoflookconsumptie veroorzaakt weinig nevenwerkingen, die meestal snel overgaan, zoals maaglast en een slechte lichaamsgeur.

Wanneer wordt knoflook afgeraden?

• Kankerpatiënten gebruiken vaak knoflooksupplementen omdat ze de weerstand zouden bevorderen (1). Maar knoflook kan de werking van sommige kankermiddelen beïnvloeden. Raadpleeg daarom steeds je behandelende arts.

• Stop met knoflooksupplementen 14 dagen voor een chirurgische ingreep (1).

• Als je met maagzweren kampt, eet je beter geen knoflook zonder vooraf met je arts te overleggen.

• Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Dan beperk je knoflook het best tot keukengebruik.

Conclusie

Aan knoflook worden allerlei gezondheidsvoordelen toegeschreven die (nog) niet wetenschappelijk op overtuigende wijze bewezen werden. Aangezien er wordt beweerd dat knoflook onder andere tegen kanker en hart- en vaatziekten beschermt, speelt de industrie daarop in. Geniet met mate van knoflook.

Referenties

• Phytother Res. 2021 Jan 23.
• Diabetes Metab Syndr. 2020 Sep-Oct;14(5):1153-1161.
• Complement Ther Med. 2020 May;50:102385.
• Clin Nutr. 2020 Dec;39(12):3563-3570.
• Phytother Res. 2020 Aug;34(8):1947-1955.
• Postgrad Med J. 2021 Mar;97(1145):156-163.
• Int J Vitam Nutr Res. 2019 Jul 30:1-13.
• J Nutr. 2019 Apr 1;149(4):605-618.
• Phytother Res. 2019 Feb;33(2):243-252.
• Prim Care Diabetes. 2019 Feb;13(1):28-42.
• Phytomedicine. 2015 Mar 15;22(3):352-61.
• Cochrane Database Syst Rev. 2014 Nov 11;2014(11):CD006206.
• Am J Hypertens. 2015 Mar;28(3):414-23.
• Cochrane Database Syst Rev. 2013 Apr 30;2013(4):CD000095.
• Cochrane Database Syst Rev. 2012 Aug 15;2012(8):CD007653.
• Cochrane Database Syst Rev. 2012 Mar 14;(3):CD006206.