Wat weten we over foliumzuur?

Inleiding

Supplementen met foliumzuur worden aanbevolen om verschillende aandoeningen tijdens de zwangerschap te voorkomen. Foliumzuur zou een belangrijke rol spelen tijdens celdelingen.

We doken in de wetenschappelijke literatuur om uit te zoeken wat supplementen met foliumzuur kunnen betekenen voor je gezondheid.

Waarover gaat het?

Foliumzuur of vitamine B11 is een wateroplosbare vitamine en speelt een rol in:

• de eiwitstofwisseling;
• de vorming van genetisch materiaal;
• de celgroei;
• de ontwikkeling van de hersenen en het ruggenmerg. (1)

Bronnen van foliumzuur

Foliumzuur is een verzamelnaam voor verschillende scheikundige verbindingen.

• Een eerste belangrijke vorm is voedingsfolaat, aanwezig in:
  • groene groenten;
  • peulvruchten;
  • vlees;
  • eieren;
  • volkorenbrood;
  • aardappelen.
• Een tweede vorm vinden we in voedingssupplementen.

Foliumzuurbehoefte

• Een volwassen persoon heeft per dag 200 tot 300 microgram foliumzuur nodig.

• Tijdens de zwangerschap loopt die dagelijkse behoefte op tot 400 microgram.

• Een vrouw die borstvoeding geeft, heeft dagelijks 300 microgram foliumzuur nodig.

Van de dagelijkse behoefte aan foliumzuur bevat:

• een ei 10%;
• een snee volkorenbrood 5%;
• een portie van 200 gram gekookte broccoli of spinazie tussen 50 en 80%.

Wat zeggen de systematische literatuurstudies?

We vonden in totaal 24 systematische literatuurstudies die de effecten nagingen van supplementen met foliumzuur op veel voorkomende gezondheidsklachten:

• Vier van de 24 literatuurstudies waren van hoge kwaliteit, namelijk Cochrane Reviews.

• Er was een overtuigend bewijs voor supplementen met foliumzuur om het risico op open ruggetjes te doen dalen.

• Positieve effecten die verder moeten onderzocht worden, waren een afname van:
  • hazenlip;
  • vroeggeboorte;
  • autismespectrumstoornis (ASS);
  • zwangerschapsvergiftiging;
  • hersenbloeding;
  • bloedsuikergehalte.

• Er werden geen positieve effecten vastgesteld op:
  • reuma;
  • epilepsie;
  • dementie en andere mentale achteruitgang;
  • bloedvetten;
  • miskramen en lage geboortegewichten;
  • risico op hart- en vaatziekten;
  • geboorteafwijkingen (andere dan open ruggetjes);
  • astma bij kinderen;
  • sterfte.

Bron

(1) Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België - 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285.

In de praktijk

Zwangere vrouwen

Foliumzuur is belangrijk om neuralebuisdefecten, bijvoorbeeld een open ruggetje, te voorkomen bij een foetus. Daarom wordt foliumzuur beschouwd als een essentiële vitamine voor vrouwen voor en tijdens de eerste maanden van een zwangerschap. Foliumzuur zorgt immers mee voor de volledige vorming van het ruggenmerg van de foetus in de eerste weken van de zwangerschap.

Om zeker te zijn dat je voldoende foliumzuur inneemt, overleg je het best met je (huis)arts om supplementen met foliumzuur te gebruiken. In de praktijk wordt aangeraden om 1 maand voor de zwangerschap en minstens de 3 eerste maanden van de zwangerschap minimaal 400 microgram foliumzuur per dag in te nemen (1).

Andere personen

Voor niet-zwangere personen levert een gezonde en evenwichtige voeding volgens de Voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven dagelijks voldoende foliumzuur aan. Enkele voorbeelden van voedingsmiddelen die foliumzuur bevatten, per 100 gram:

• linzen: 479 microgram;
• bonen: 390 microgram;
• ontbijtgranen: tot 350 microgram;
• gevogelte: 300 tot 350 microgram;
• gist (de absolute kampioen): 2.340 microgram.

Raadpleeg steeds een arts alvorens je voedingssupplementen inneemt.

Conclusie

Supplementen met foliumzuur zijn essentieel net voor en tijdens de eerste drie maanden van een zwangerschap. De daling van het risico op open ruggetjes bij baby’s werd duidelijk aangetoond. In andere gevallen is een evenwichtige voeding voldoende. Als je een zwangerschapswens hebt, start je het best onmiddellijk met supplementen met foliumzuur.

Referenties

• Nutrients. 2020 Dec 30;13(1):E107. doi: 10.3390/nu13010107.
• Clin Nutr. 2020 Oct 29:S0261-5614(20)30591-4. doi: 10.1016/j.clnu.2020.10.045.
• Birth Defects Res. 2020 Nov;112(19):1699-1719. doi: 10.1002/bdr2.1827. Epub 2020 Oct 29.
• Autism Res. 2020 Oct;13(10):1634-1658. doi: 10.1002/aur.2402. Epub 2020 Oct 5.
• Syst Rev. 2020 May 15;9(1):111. doi: 10.1186/s13643-020-01378-7.
• Front Neurosci. 2019 Nov 28;13:1284. doi: 10.3389/fnins.2019.01284. eCollection 2019.
• Indian J Plast Surg. 2019 May;52(2):153-159. doi: 10.1055/s-0039-1696864. Epub 2019 Sep 10.
• Medicine (Baltimore). 2019 Sep;98(37):e17095. doi: 10.1097/MD.0000000000017095.
• Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jul 1;7(7):CD012150. doi: 10.1002/14651858.CD012150.pub2.
• Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2019 Aug 30;94:109650. doi: 10.1016/j.pnpbp.2019.109650. Epub 2019 May 11.
• Am J Clin Nutr. 2019 Jan 1;109(1):29-42. doi: 10.1093/ajcn/nqy234.
• Cochrane Database Syst Rev. 2018 Dec 17;12(12):CD011906. doi: 10.1002/14651858.CD011906.pub2.
• Cochrane Database Syst Rev. 2018 Nov 1;11(11):CD011905. doi: 10.1002/14651858.CD011905.pub2.
• Paediatr Perinat Epidemiol. 2018 Jul;32(4):346-357. doi: 10.1111/ppe.12476. Epub 2018 Jun 8.
• PLoS One. 2016 Nov 22;11(11):e0165626. doi: 10.1371/journal.pone.0165626. eCollection 2016.
• Reprod Toxicol. 2017 Jan;67:35-41. doi: 10.1016/j.reprotox.2016.11.012. Epub 2016 Nov 14.
• Hypertens Pregnancy. 2016 Nov;35(4):447-460. doi: 10.1080/10641955.2016.1183673. Epub 2016 Jun 17.
• Cochrane Database Syst Rev. 2016 May 6;2016(5):CD004073. Doi 10.1002/14651858.CD004073.pub4.
• Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2016 Apr;199:76-81. doi: 10.1016/j.ejogrb.2016.01.042. Epub 2016 Feb 8.
• Cochrane Database Syst Rev. 2015 Dec 14;(12):CD007950. doi: 10.1002/14651858.CD007950.pub3.
• Am J Public Health. 2016 Jan;106(1):e24-34. doi: 10.2105/AJPH.2015.302902. Epub 2015 Nov 12.
• Int Psychogeriatr. 2015 May;27(5):727-37. doi: 10.1017/S1041610215000046. Epub 2015 Feb 3.236.
• Am J Clin Nutr. 2013 Nov;98(5):1272-81. doi: 10.3945/ajcn.113.065623. Epub 2013 Sep 4.
• Crit Rev Food Sci Nutr. 2012;52(11):959-64. doi: 10.1080/10408398.2010.515042.