Wat is het?
Een balanitis is een infectie van het slijmvlies dat de eikel van de penis bekleedt. Meestal is ook de binnenzijde van de voorhuid ontstoken, dan noemt men dit balanopostitis. Deze ontstekingen kunnen talrijke oorzaken hebben:
- infecties (schimmels, bacteriën, seksueel overdraagbare aandoeningen of soa's);
- huidaandoeningen (eczeem, psoriasis...);
- allergieën, aan bijvoorbeeld verzorgingsproducten, rubber (denk aan condooms), sommige antibiotica zoals tetracyclines;
- andere ziekten (diabetes, bepaalde systeemziekten, tumoren).
Parafimosis (ook wel de 'Spaanse kraag' genoemd) is de toestand waarbij een te nauwe voorhuid achter de eikelrand de eikel afklemt. De voorhuid begint dan te zwellen, en kan daardoor niet meer worden teruggeschoven. De oorzaak is meestal mechanisch en ontstaat onder meer na gewone betrekkingen, sondering of piercing.
Hoe vaak komt het voor?
Balanitis en balanopostitis zijn redelijk zeldzaam. Ze komen voor bij 1,7 per 1000 mannen onder de 24 jaar, en bij 3,4 per 1000 mannen boven de 65 jaar. Parafimosis is veel frequenter. Zo hebben 10% van de jongetjes tussen 1 en 3 jaar een voorhuid die niet of maar gedeeltelijk achteruit kan worden getrokken. Bij volwassen mannen ligt dit percentage tussen 1 en 5%.
Hoe kun je het herkennen?
Bij balanitis en balanopostitis zijn de eikel en de voorhuid rood, warm, wat gezwollen en pijnlijk. Soms zit er wat etterig of wit beslag op. Ook pijnlijke huidkloofjes kunnen voorkomen. Plassen is vaak branderig.
Bij parafimosis zijn de symptomen het gevolg van afklemming. Naast pijn is er vooral zwelling, zowel van de eikel als van de afgeklemde kraag van de voorhuid. Deze toestand mag niet te lang duren. De eikel krijgt immers onvoldoende bloedtoevoer en daardoor kan weefsel afsterven. Dat herken je aan de zwarte verkleuring op de eikel of de voorhuid.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Een eenvoudig klinisch onderzoek is voldoende om een diagnose te stellen. Als de ontsteking regelmatig terugkeert, dan zal je arts een etter- of schimmelstaal naar het labo sturen voor verdere analyse. Hij zal ook nagaan of je niet aan diabetes lijdt. Indien hij het nodig vindt, zal hij je verwijzen naar de dermatoloog of uroloog voor verder onderzoek.
Wat kun je zelf doen?
Om deze aandoeningen te voorkomen, ga je het best een aantal mogelijke oorzaken uit de weg:
- Gebruik geen zeep of verzorgingsproducten voor de intieme hygiëne van de eikel.
- Controleer of je het niet krijgt na condoomgebruik, want je kunt allergisch zijn aan het rubber van condooms.
- Als je parafimosis wil vermijden, dan laat je bij voorkeur geen eikelpiercing aanbrengen.
Probeer bij parafimosis de voorhuid voorzichtig terug naar voren te brengen. Soms lukt het door een paar minuten op de eikel te drukken.
Bij kinderen is het volledig normaal dat de voorhuid niet of niet helemaal teruggetrokken kan worden. Tot aan de puberteit kan de voorhuid vernauwd zijn of verkleefd blijven aan de eikel. Tijdens de verdere ontwikkeling zorgen spontane erecties ervoor dat de voorhuid minder strak wordt en makkelijker over de eikel kan schuiven. Dus voor de puberteit is een behandeling zelden aangewezen, tenzij er klachten ontstaan.
Wat kan je arts doen?
Je arts zal steeds de oorzaak behandelen. Bij balanitis en balanopostitis volstaat doorgaans het aanbrengen van een crème met antibiotica of een schimmelwerend product. Hij kan je ook een badje met kaliumpermanganaat (100 mg op 1 liter water) gedurende 10 minuten voorschrijven. Pas op want deze oplossing kan hardnekkige vlekken maken.
Crèmes met cortisone zijn doeltreffend in geval van allergieën en eczeem. Ook onderliggende ziekten zoals diabetes en soa's moeten worden aangepakt.
Heb je parafimosis, dan moet de voorhuid zo snel mogelijk weer over de eikel geschoven worden. Anders kan het zijn dat er weefsel afsterft. De arts zal dit doen door de penis met een gel te verdoven en, terwijl hij de penis vasthoudt, op het topje van de eikel te drukken tot de voorhuid bevrijd kan worden. Indien dit niet lukt, maakt hij een insnede in de voorhuid. Later kan eventueel een besnijdenis gebeuren.
Meer weten?
https://www.thuisarts.nl/eikelontsteking/ik-heb-eikelontsteking