Langdurige covid

Wat is het?

Corona (covid-19) is een besmettelijke ziekte. Ze wordt veroorzaakt door een infectie met SARS-CoV-2, een coronavirus. Sommige mensen blijven lang klachten hebben na een corona-infectie. 

Hoe kan je corona herkennen?

• De ziekte begint doorgaans met plotse hoge koorts (>38,5°C) en hoest.
• Corona kan lijken op een verkoudheid. Het is ook mogelijk dat je geen koorts hebt, of zelfs helemaal geen symptomen. Je bent dan ‘asymptomatisch’.
• Bij ongeveer 80% van de mensen verloopt corona mild, zeker bij kinderen en adolescenten. Toch kan de infectie op zeer korte tijd ernstig worden (zie verder), vooral bij kwetsbare personen en ouderen.

Ongeveer 15% van de patiënten heeft ernstige symptomen:

• moeilijk kunnen ademen;
• hoge koorts;
• klonters die de bloedvaten kunnen verstoppen (trombo-embolie).

Voor ernstige covid is soms een ziekenhuisopname nodig.

Wat is langdurige covid (long covid)?

Heb je enkele maanden na een corona-infectie (minstens 4 weken) nog klachten? Dan heb je misschien aanhoudende of langdurige covid (‘long covid’ in het Engels).

Langdurige klachten na corona kunnen zeer uiteenlopend zijn, bijvoorbeeld:

• vermoeidheid
• moeilijk ademen
• hoofdpijn
• geheugen- en aandachtsproblemen
• verlies van reuk of smaak

Er zijn niet veel duidelijke cijfers over het aantal mensen met langdurige covid. Volgens schattingen kunnen tot 1 op 2 personen na een corona-infectie aanhoudende klachten hebben.

Ook de risicofactoren voor langdurige covid en het precieze mechanisme zijn (nog) niet duidelijk. Mogelijk raakt de immuun- en ontstekingsreactie, waarmee je lichaam reageert op een infectie, ontregeld. 

Hoe stelt je arts langdurige covid vast?

Onderzoeken

Je arts vraagt je van welke klachten je last blijft hebben. Op basis van je klachten zijn soms bijkomende tests nuttig, zoals:

• een algemeen lichamelijk onderzoek;
  
• een bloedonderzoek, om andere oorzaken uit te sluiten;
• een hartfilmpje (ECG), wanneer je arts bijvoorbeeld denkt aan een ontsteking van je hartspier of hartzakje;
• een longfunctietest (spirometrie), om andere longaandoeningen zoals astma of COPD uit te sluiten.

Doorverwijzing

Als je huisarts dat nodig vindt, kan die je doorverwijzen naar een specialist, bijvoorbeeld:

• een longarts (pneumoloog) bij:
  • aanhoudende klachten;
  • abnormaal (traag) herstel na een drietal maanden opvolging door je behandelende team.

• een neuroloog bij langdurige (> 3 maand) last van:
  • zware concentratie- of geheugenproblemen;
  • ernstige slapeloosheid;
  • gevoelsstoornissen.

• een neus-keel-oor-arts bij:
  • blijvende reukproblemen.

• een psychiater bij:
  • uitgesproken angst;
  • depressieve klachten.

Wat kan je zelf doen?

• Heb je enkele weken na een corona-infectie nog steeds last?
  • Ga dan naar je arts. Zeker als je alarmsignalen opmerkt.

• Heb je klachten die op long covid wijzen?
  • Neem dan genoeg tijd om te herstellen.

• Voel je je uitgeput na sport of een andere activiteit?
  • Probeer dan goed te doseren en je energie te sparen.
  • Dit is belangrijk bij zowel lichamelijke activiteiten als bij ‘denktaken’.
  • Misschien moet je kiezen tussen activiteiten of minder plannen dan je gewoon bent.

• Vermijd overmatige vermoeidheid.
  • Bouw stap voor stap je activiteiten weer op.
  • Doe dit zowel in je dagelijks leven als op je werk.

• Eet gezond.
  • Zo voorzie je je lichaam van de nodige bouwstoffen om te herstellen.
  • Het nut van voedingssupplementen is op dit moment niet wetenschappelijk bewezen. 

• Wees geduldig en zorg goed voor jezelf. Dat is erg belangrijk als je langdurige covid hebt.
  • Je arts of een andere zorgverlener kan je begeleiden.
  • Bespreek je verwachtingen en bezorgdheden. Zo kan je zorgverlener je beter geruststellen en opvolgen.

Wat kunnen je arts en andere zorgverleners doen?

De adviezen onder 'Wat kan je zelf doen?' (zie hoger) kunnen je helpen omgaan met langdurige covid-klachten. Maar je staat er niet alleen voor. 

Zorg op maat

Denkt je arts aan long covid? Dan stelt die samen met jou een zorgprogramma op maat samen. Hiervoor werkt je arts samen met andere zorgverleners:

• Ze informeren je over het herstel na covid.
  • Dat kan erg verschillen van persoon tot persoon.

• Ze volgen je op en begeleiden je.
  • Houd tussen de consultaties bij hoe het met je gaat en welke activiteiten moeilijk zijn.
  • Zo heeft je zorgverlener zicht op je herstel.

Zorgverleners hebben, volgens hun specialiteit, aandacht voor:

• fysieke beperkingen bij dagelijkse activiteiten (vermoeidheid, kortademigheid);
• moeilijkheden bij cognitieve taken (bijv. aandacht houden);
• hoe je omgaat met de moeilijkheden door je aanhoudende klachten (‘copingstijl’).

Verschillende zorgverleners

Afhankelijk van je klachten kan je zorgprogramma bestaan uit:

• kinesitherapie:
  • om je fysieke mogelijkheden te vergroten, bijvoorbeeld:
    • meer inspanningen kunnen leveren;
    • je balans verbeteren;
    • je spierkracht vergroten.
  • om ademhalingsoefeningen aan te leren die helpen als je kortademig bent.

• psychologische ondersteuning:
  • om je te leren omgaan met de moeilijkheden die je ervaart.

• ergotherapie: 
  • om je te ondersteunen bij je dagelijkse activiteiten;
  • om je te helpen realistische doelen te stellen en je energie te sparen;
  • om te bekijken of je technische hulpmiddelen of bijv. steunzolen kan gebruiken.

• logopedie:
  • om moeilijkheden met praten, kauwen, slikken of hoesten aan te pakken.

• voedingsadvies:
  • om je te informeren en begeleiden op vlak van dieet en beweging.

Meer weten?

• Herken de alarmsignalen van long covid
• https://www.thuisarts.nl/lang-klachten-na-corona
• https://www.gezondleven.be/themas/voeding
• Info over corona: https://www.info-coronavirus.be/nl/

Bronnen

• https://www.ebpnet.be: Besmettingen met het coronavirus + Opvolging en revalidatie van patiënten met aanhoudende klachten na COVID-19 in de eerste lijn
• Herken de alarmsignalen van long covid

Disclaimer: alle recente info over corona vind je op https://www.info-coronavirus.be/nl/ en https://covid-19.sciensano.be/nl