Wat is het?
Infecties komen op iedere leeftijd voor. Maar oudere mensen zijn vatbaarder voor ernstige infecties (luchtwegen, urinewegen en maag-darmstelsel).
De symptomen van infecties zijn bij hen bovendien vaak atypisch. Dat betekent dat een longontsteking bijvoorbeeld zonder koorts en zelfs bijna zonder hoesten kan verlopen.
Dikwijls treffen infecties ouderen met een of meerdere chronische ziekten (diabetes, chronische bronchitis en kanker). Doorgaans zijn ze ook minder mobiel, en zijn ze soms verward of lijden ze aan dementie waardoor ze hun klachten niet goed kunnen uiten of verwoorden.
Daarom hebben infecties op oudere leeftijd vaak een ernstiger verloop en wordt hun diagnose moeilijker gesteld.
Hoe kun je het herkennen?
Longontsteking
Ouderen zijn bijzonder gevoelig voor luchtweginfecties. Ze lijden soms aan een of andere vorm van chronische bronchitis, hebben een verminderde hoestreflex waardoor ze slijm moeilijker kunnen ophoesten, verslikken zich gemakkelijk waardoor er voedsel of drank in de luchtpijp terechtkomt, en zijn vaak ook veel minder mobiel.
De voornaamste tekenen zijn doorgaans achteruitgang van de algemene toestand, verwardheid, slechter eten en pijn op de borst.
Koorts en hoesten zijn niet steeds aanwezig.
De longontsteking kan een complicatie zijn van een griep.
Urineweginfectie
Vrouwen zijn vatbaarder voor urineweginfecties door de menopauze, mannen door een vergroting van de prostaat. Een urinesonde doet de kans op infectie sterk toenemen.
De klassieke symptomen zijn vaak plassen, pijn bij het plassen, bloed in de urine en koorts. Maar dikwijls verloopt een urineweginfectie onopgemerkt.
Ook hier zijn een algemene achteruitgang, slechter eten en verwardheid vaak de voornaamste tekenen.
Een blaasontsteking is meestal minder ernstig dan een nierbekkenontsteking, die gepaard kan gaan met pijn in de flank en opstoten van rilkoorts.
Infecties in de buikholte
Ouderen hebben vaker diverticulitis. Divertikels zijn kleine zakvormige uitstulpingen in de darmwand. Hier kunnen etensresten in terechtkomen die een infectie kunnen veroorzaken.
Ontsteking van de appendix (appendicitis) uit zich in typische pijn rechts in de onderbuik.
Ontsteking van de galwegen veroorzaakt pijn rechts onder de ribbenboog, die uitstraalt naar de rug en soms naar de rechterschouder.
Maag-darmontstekingen veroorzaken vooral diarree en braken.
Belangrijk is te letten op tekenen van uitdroging zoals een droge tong, verminderde huidelasticiteit en diepliggende ogen.
Hoe stelt je arts de aandoening vast?
Omdat de symptomen van de infectie vaak atypisch of zelfs afwezig zijn, zal de arts technische onderzoeken verrichten.
Bij achteruitgang van de algemene toestand, bij slecht eten en bij verwardheid zal hij eerst een bloed- en urineonderzoek doen. In het bloed worden de ontstekingsfactoren gemeten: het aantal witte bloedcellen en het C-reactief proteïne of CRP, een eiwit dat stijgt bij infectie. De urine wordt gecontroleerd op aanwezigheid van bloed, etter en bacteriën.
Vindt de arts geen oorzaak voor de klachten, dan gebeuren meestal ook een longfoto en een echografie van de buik.
Komt de arts nog niet tot een diagnose, dan zal hij je verwijzen voor specialistisch onderzoek.
Wat kun je zelf doen?
Zoveel mogelijk mobiel blijven is voor oudere mensen een zeer belangrijke boodschap. Stimuleer hen om in beweging te blijven, zo nodig onder begeleiding van een kinesitherapeut.
Bovendien garandeert een goede voedingstoestand een optimale weerstand, dus zorg voor een evenwichtige, verse voeding, met voldoende zetmeel, eiwitten, vetten en vitaminen.
Wees alert voor gedragsveranderingen. Slechter eten, minder activiteit en verwardheid kunnen tekenen zijn van een infectie. Wacht niet te lang af. Dikwijls is de diagnose met eenvoudige onderzoeken te stellen.
Omdat longontsteking vaak voorkomt als complicatie van een griep, beveelt men een jaarlijkse griepvaccinatie aan van alle ouderen.
Ook de specifieke vaccinatie tegen longontsteking (pneumokokkenvaccin) kan zinvol zijn.
Wat kan je arts doen?
Een longontsteking wordt behandeld met antibiotica. In geval van kortademigheid en slechte algemene toestand kan een ziekenhuisopname nodig zijn.
Zitten er bacteriën in de urine zonder dat er klachten zijn, dan is behandeling niet nodig. Bij tekenen van een blaasontsteking wordt een antibioticum of urinair antisepticum gegeven. Bij herhaalde blaasontstekingen zal de arts een behandeling voor een langere duur overwegen.
Een nierbekkeninfectie vergt soms een behandeling in het ziekenhuis met antibiotica via een infuus.
Bij infecties in de buikholte is de behandeling soms chirurgisch.