Zijn tomaten in blik kankerverwekkend?

Waar komt dit nieuws vandaan?

We vertrekken van het voorbeeld van de tomaten in blik (1). In zo’n tomatenpuree zit bisfenol A, een chemische stof die in verpakkingsmateriaal verwerkt zit. Het kan daardoor in kleine hoeveelheden in onze voeding terechtkomen. Uit onderzoek blijkt echter dat de hoeveelheid bisfenol A die je via voedsel binnen krijgt zeer beperkt is (2). Tomaten uit blik laten staan, zoals de dubieuze website wistjijdit.nl suggereert, is dus niet nodig. 

In tegenstelling tot de lijst op wistjijdit.nl (1) biedt de website van de World Cancer Research Fund degelijke wetenschappelijke gegevens die regelmatig aangevuld wordt met informatie over kankerpreventie door een netwerk van specialisten (3). De aanbevelingen van de World Cancer Research Fund zijn:

• Zorg voor een gezond gewicht: ideaal is een Body Mass Index (BMI) tussen 18,5 en 24,9 kg/m² (BMI = gewicht in kg/(lengte in meter x lengte in meter)).
• Wees fysiek actief: dit betekent 150 minuten matig actief per week of 75 minuten zeer actief per week.
• Eet dagelijks volle granen, fruit, groenten en peulvruchten zoals linzen en bonen (in totaal minstens 400 g plantaardige voedingsmiddelen per dag).
• Beperk fastfood zoveel mogelijk, net als bewerkt voedsel zoals chips, koeken, cake en gebak.
• Beperk rood vlees tot driemaal per week, en eet zo weinig mogelijk bewerkte vleeswaren.
• Beperk suikerhoudende dranken zoveel mogelijk. Er is geen bewijs dat kunstmatige zoetmiddelen het risico op kanker verhogen.
• Beperk alcohol zoveel mogelijk.
• Gebruik geen voedingssupplementen: sommige interventiestudies konden zelfs een verhoging van het kankerrisico aantonen.
• Wanneer mogelijk, geef borstvoeding.

Volgens de meest recente wiskundige modellen worden 5% van de kankers veroorzaakt voor voeding, 4 tot 6% door alcohol, 7 tot 8% door overgewicht en obesitas en 2 tot 3% door een gebrek aan lichaamsactiviteit (4).

Bron

(1) https://wistjijdit.nl/gezondheid/vermijd-deze-voedingsmiddelen/2/

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Naast correcte informatie bevat de website wistjijdit.nl een hoop onzin over zalm, plantaardige olie en fructose, een suiker. Fructose is trouwens ook aanwezig in fruit. De website bevat een aantal fouten, zoals de benaming acrymalide in plaats van acrylamide, en de bewering dat 116.500 mensen elk jaar kanker ontwikkelen, wat neerkomt op meer dan 1 op 3 mensen. Veel beweringen en aanbevelingen steunen trouwens op waarnemend onderzoek. Dergelijk onderzoek kan verbanden vastleggen, maar geen oorzaak-gevolgverband aantonen. Behalve bewerkte vleeswaren en alcohol verhogen zeer weinig voedingsmiddelen het risico op kanker.

Doorgaans is de moeilijkheid niet het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen, maar het aanhouden van een gezonde levensstijl. Het aantal mensen met overgewicht en obesitas is in onze Westerse maatschappij dramatisch hoog, en aangezien 7 tot 8% van de kankers veroorzaakt worden door overgewicht en obesitas, valt te vrezen dat dit aspect in de toekomst een veel groter probleem zal worden dan pakweg tomatenpuree en zalm.

Conclusie

Op het internet circuleren een hoop onzin en onnauwkeurigheden over voeding. Tomaten in blik, zalm, chips, aspartaam en plantaardige olieën verhogen het risico op kanker helemaal niet, in tegenstelling tot een gebrek aan beweging, overgewicht en obesitas.

Referenties

• (2) https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/bpa-bisfenol-a-.aspx
• (3) https://www.wcrf.org/dietandcancer/interactive-cancer-risk-matrix
• (4) Zhang FF, Cudhea F, Shan Z, et al. Preventable Cancer Burden Associated With Poor Diet in the United States. JNCI Cancer Spectr. 2019 May 22;3(2):pkz034.