In het nieuws
Dat het Sars-Cov-2-virus besmettelijk is, weten we ondertussen helaas. En dat je waarschijnlijk besmettelijk bent als je (nog) geen symptomen hebt, is een ander lastig punt. Maar wanneer is iemand nu het meest besmettelijk?
Factcheck
De kans dat je anderen besmet wanneer je covid-19 hebt, is het grootst in de eerste week dat je klachten hebt. Waarschijnlijk ben je het meest besmettelijk op de dag dat je klachten starten. Vroegtijdige isolatie is dus heel belangrijk om de verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. Ben je besmet, maar ben je zelf (nog) niet ziek? Dan kan je ook anderen besmetten. Hoe groot die kans is, is minder duidelijk. Vermoedelijk kan je twee tot drie dagen voor je zelf ziek wordt al anderen besmetten.
Waar komt dit nieuws vandaan?
Om te achterhalen op welk moment iemand met covid-19 het meest besmettelijk is, heeft een Schots team een systematisch literatuuroverzicht gemaakt (1). Ze vonden hiervoor 79 studies met in totaal 5.340 personen met covid-19. Ze publiceerden de resultaten in het toonaangevende tijdschrift ‘The Lancet’.
De onderzoekers onderzochten de volgende zaken:
- Hoelang onderzoekers genetisch materiaal van het coronavirus konden vinden in verschillende stalen. Hierbij waren ook stalen afkomstig van de bovenste luchtwegen (neus, keel en strottenhoofd). Deze stalen verkregen ze bijvoorbeeld met een coronatest, zoals onze standaard PCR-test met de diepe neuswisser.
- Hoelang ze levend virus konden vinden, wanneer ze dit virusmateriaal kweken in een lab.
De studies die zochten naar het levende virus zijn veel moeilijker uit te voeren. Maar 11 van de 79 studies in het overzicht deden dit.
Resultaten
Onderzoekers konden virusmateriaal in stalen uit de bovenste luchtwegen tot 83 dagen na de start van de symptomen detecteren. Gemiddeld was dit ‘maar’ 17 dagen. De grootste hoeveelheid virusmateriaal vonden ze in de eerste week na de start van de symptomen.
In geen enkele studie konden onderzoekers nog levend virus aantonen 9 dagen na de start van de symptomen.
Bron
Bron: (1) Cevik M, tata M, Lloyd O, et. al. SARS-CoV-2, SARS-CoV, and MERS-CoV viral load dynamics, duration of viral shedding, and infectiousness: a systematic review and meta-analysis
. Lancet Microbe 2021; 2: e13–22
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Weten wanneer iemand het meest besmettelijk is en correct inschatten hoe lang die besmettelijkheid duurt zijn uiterst belangrijk om een pandemie als deze onder controle te krijgen.
Virusmateriaal versus levend virus
Onze standaard coronatest (PCR-test) spoort het genetisch materiaal (RNA) van het virus op in de neus en/of de keel. Bij iemand die positief test wil dit zeggen dat er dus virusmateriaal aanwezig is. In het begin namen we aan dat de test alleen positief was als er levende virussen aanwezig waren. Ondertussen weten we dat we nog weken na het doormaken van covid-19 overblijfselen van dode virussen kunnen opsporen, maar geen levende virussen meer. Je bent alleen besmettelijk als er levende virussen in je neus of keel zitten. Deze nieuwe studie bevestigt dit.
Test je dus positief? Dan kan dit wijzen op nog levende of dode virussen, maar het vertelt je niet of je (nog) besmettelijk bent.
Het meest besmettelijk
Uit deze (1) en uit eerdere studies weten we dat iemand met een coronabesmetting het meest besmettelijk is voor anderen vanaf de start van de symptomen. In de eerste week vinden we de grootste hoeveelheid virusmateriaal. Hoe zieker iemand is, hoe meer hij hoest en hoe meer virussen hij kan verspreiden. Zodra je niet meer hoest, zal je ook minder virussen verspreiden. We nemen aan dat de kans om andere mensen te besmetten blijft bestaan tot drie dagen na het stoppen met hoesten of drie dagen na het verdwijnen van de koorts. We gaan er van uit dat je veertien dagen na het begin van de symptomen niet meer besmettelijk bent, op voorwaarde dat je geen symptomen meer hebt.
Besmettelijkheid zonder symptomen
In hoeverre mensen die zelf besmet zijn maar (nog) niet ziek zijn, besmettelijk zijn voor anderen blijft nog onduidelijk. Gemiddeld gezien zou iemand besmettelijk kunnen zijn vanaf twee tot drie dagen voor het begin van de klachten.
Conclusie
De kans dat je anderen besmet wanneer je covid-19 hebt, is het grootst in de eerste week dat je klachten hebt. Waarschijnlijk ben je het meest besmettelijk op de dag dat je klachten starten. Vroegtijdige isolatie is dus heel belangrijk om de verdere verspreiding van het virus tegen te gaan. Ben je besmet, maar ben je zelf (nog) niet ziek? Dan kan je ook anderen besmetten. Hoe groot die kans is, is minder duidelijk. Vermoedelijk kan je twee tot drie dagen voor je zelf ziek wordt al anderen besmetten.
Referenties
Sciensano FACT SHEET COVID-19 disease (SARS-CoV-2 virus) 24 DECEMBER 2020, VERSION 7