In het nieuws
Bij bijna een op de twee Belgen wordt darmkanker laattijdig ontdekt. Daardoor daalt hun overlevingskans drastisch, tot amper 15% in een vergevorderd stadium met uitzaaiingen. De overlevingskansen stijgen daarentegen wanneer darmkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt. Daarom verspreidt de overheid al 10 jaar een gratis darmkankertest bij iedereen tussen 50 en 74 jaar.
Factcheck
Het bevolkingsonderzoek darmkanker, waarbij personen uit de doelgroep thuis een stoelgangtest ontvangen, is gratis, eenvoudig en nuttig. Zitten er bloedsporen in je stoelgangstaal, dan volgt een kijkbuisonderzoek van je darm (coloscopie). Op die manier kan darmkanker vroegtijdig ontdekt worden. Het nadeel is dat lang niet alle afwijkende stoelgangtesten wijzen op darmkanker. Daardoor kan je onnodig ongerust zijn en volgt er soms een overbodige coloscopie. Gelukkig houdt zo’n onderzoek weinig risico in.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Meer dan 400.000 van de 853.009 Vlamingen die thuis een test ontvingen om een stoelgangstaal te nemen, maakten daar geen gebruik van. Dat blijkt uit het jaarrapport van het Centrum voor Kankeropsporing (1), dat eind 2022 werd voorgesteld.
- Een kleine helft (47,5%) van het doelpubliek neemt dus niet deel aan het gratis bevolkingsonderzoek naar darmkanker.
- In de jongste leeftijdsgroep, van 50 tot 55 jaar, neemt slechts 43% deel aan de screening.
- Vrouwen sturen de test vaker terug dan mannen: 55,2% tegenover 49,8%.
Nochtans werden in 2020 dankzij dit bevolkingsonderzoek bijna 1.000 darmkankers ontdekt bij mannen en vrouwen tussen 50 en 75 jaar. Dat meldt de Stichting Kankerregister. In de eerste helft van 2021 ging het al om 337 invasieve darmtumoren en 331 niet uitgezaaide darmkankers. Screenen kan het verschil betekenen tussen genezen en niet meer kunnen genezen. Een eenvoudige stoelgangtest volstaat.
Bron
(1) Jaarrapport bevolkingsonderzoeken naar kanker 2021
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Het risico om darmkanker te ontwikkelen als je niet erfelijk belast bent, is eerder laag: gemiddeld ongeveer 4%.
- Veruit de meeste darmkankers ontstaan uit poliepen.
- Poliepen zijn goedaardig, maar kunnen evolueren naar kanker over een periode van gemiddeld 5 tot 15 jaar.
- Omdat ze makkelijk bloeden, kan je ze opsporen met een stoelgangtest. Deze test wordt gratis aangeboden aan de doelgroep.
- De stoelgangtest, een soort mascara-stick die je in even in je stoelgang stopt en vervolgens in een afgesloten zakje, spoort ook bloedsporen op die voor het oog onzichtbaar zijn.
- Zijn er sporen van bloed? Dan word je doorverwezen voor een coloscopie.
- Een coloscopie is een kijkbuisonderzoek van je dikke darm.
- Je arts speurt je darm af naar poliepen en verwijdert die meteen.
- Dit onderzoek houdt weinig risico in. De voorbereiding is het vervelendst, omdat je de dagen ervoor je darm moet reinigen met een laxeermiddel.
Deze screening heeft voor- en nadelen:
Voordelen:
- Poliepen die worden verwijderd, kunnen niet uitgroeien tot darmkanker.
- Beginnende darmtumoren worden ook ontdekt via een coloscopie en kunnen meteen verwijderd worden.
- Heb je een verhoogd risico op darmkanker, dan ben je er snel bij. Hoe vroeger een beginnende tumor ontdekt wordt, hoe hoger je overlevingskans.
Nadelen:
- Sommige poliepen evolueren niet tot echte darmkanker, maar je kan niet voorspellen welke dat wel of niet doen. Daarom worden ze allemaal weggenomen.
- Bloedsporen in je stoelgang wijzen lang niet altijd op darmkanker. Daardoor kan je onnodig ongerust zijn.
- Tijdens naar schatting de helft van alle coloscopieën wordt geen darmkanker vastgesteld, en blijkt het onderzoek dus overbodig.
- De stoelgangtest is niet 100% betrouwbaar: een negatief resultaat geeft geen volledige zekerheid dat je geen darmkanker hebt.
Conclusie
Het bevolkingsonderzoek darmkanker, waarbij personen uit de doelgroep thuis een stoelgangtest ontvangen, is gratis, eenvoudig en nuttig. Zitten er bloedsporen in je stoelgangstaal, dan volgt een kijkbuisonderzoek van je darm (coloscopie). Op die manier kan darmkanker vroegtijdig ontdekt worden. Het nadeel is dat lang niet alle afwijkende stoelgangtesten wijzen op darmkanker. Daardoor kan je onnodig ongerust zijn en volgt er soms een overbodige coloscopie. Gelukkig houdt zo’n onderzoek weinig risico in.
Referenties
Meer info: