Stijgt het risico op hart- en vaatziekten bij koud weer?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Britse onderzoekers gingen het verband na tussen buitentemperaturen en risicofactoren voor hart- en vaatziekten bij ouderen (1). Koude buitentemperaturen zouden die risicofactoren nadelig beïnvloeden: ze zouden de bloeddruk en de bloedvetten doen stijgen.

De wetenschappers gebruikten de gegevens van twee cohortstudies. Tussen 1997 en 2000 werden 10.000 zestigplussers met een verhoogd risico op hart- en vaatziekte opgevolgd:

• Tijdens deze opvolging registreerden de onderzoekers de risicofactoren op hart- en vaatziekten, net als de gemiddelde dagtemperaturen.

• Bij een verlaging van de buitentemperatuur met 5° Celsius:
  • steeg de totale cholesterol met 1,5 mg/dl;
  • verhoogde de LDL-cholesterol met 0,8 mg/dl;
  • nam de systolische bloeddruk (bovendruk) toe met 1,0 mmHg.

• De bloedwaarden voor vitamine D lagen 11% lager bij koud weer. Dat valt te verwachten als je minder buiten rondloopt in de zon.

De Britse onderzoekers besluiten dat lagere buitentemperaturen de risicofactoren op hart en vaatziekten bij ouderen nadelig beïnvloeden.

Bron

(1) Sartini C, Barry SJ, Whincup PH, et al. Relationship between outdoor temperature and cardiovascular disease risk factors in older people. Eur J Prev Cardiol. 2017 Mar;24(4):349-356.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Deze op het eerste zicht eenvoudige en correcte studie, roept veel vraagtekens op.

• De risicofactoren op hart- en vaatziekten stijgen licht bij koud weer, maar de vraag is of deze stijging effectief veroorzaakt wordt door de buitentemperatuur.

• We hebben geen informatie over rookgedrag, alcoholconsumptie, voeding en beweging van de deelnemers aan de studie.
  • Zo is het bekend dat ons voedingspatroon anders is bij koud weer vergeleken met warm weer:
    • Tijdens een hittegolf eet je liever geen zuurkool met spek en worst, en bij vriesweer spreekt een zomers fris slaatje minder aan.
    • Hierdoor kan je lichaamsgewicht stijgen of dalen afhankelijk van het weer.
  • Eenzelfde effect zien we bij meer of minder beweging bij mooi of minder mooi weer: 
    • Een fietstocht bij min 10° Celsius is minder aantrekkelijk dan in de lente of zomer.
  • Eet- en leefgewoonten kunnen drastisch verschillen tussen zomer en winter. Het is dan ook kort door de bocht om de verhoogde risicofactoren voor hart- en vaatziekten enkel en alleen toe te schrijven aan de temperatuur.

• Een bijkomend probleem is dat de vastgestelde stijgingen zeer bescheiden zijn:
  • Een totale bloedcholesterol van bijvoorbeeld 200 mg/dl zou bij kouder weer stijgen naar 201,5 mg/dl, en een bovendruk van bijvoorbeeld 130 mmHg naar 131 mmHg.
  • Het valt te betwijfelen of zo’n lichte stijging het risico op hart- en vaatziekten kan beïnvloeden.

• De daling van vitamine D bij koud weer is drastisch, maar recent onderzoek toonde aan dat voedingssupplementen met vitamine D de risicofactoren op hart- en vaatziekten niet (positief) konden beïnvloeden (2).

Conclusie

Een Britse waarnemende studie vond een verband tussen buitentemperaturen en risico op hart- en vaatziekten. Bij een lagere temperatuur stegen de bloeddruk en de cholesterol. Deze stijging was echter zeer bescheiden, waardoor ze eigenlijk niks voorstelt. De invloed van andere factoren die een rol kunnen spelen, werden in dit onderzoek niet gemeten. Zo is bekend dat mensen anders eten in de winter, minder bewegen en eventueel meer alcohol drinken en roken. Aan de hand van de gegevens van deze studie kunnen we niet besluiten dat koud weer het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.

Referenties

(2) Miao J, Bachmann KN, Huang S, et al. Effects of Vitamin D Supplementation on Cardiovascular and Glycemic Biomarkers. J Am Heart Assoc. 2021 May 18;10(10):e017727.