In het nieuws
Hoe meer je woning omringd wordt door landbouwvelden, hoe meer resten van het giftige product AMPA in je urine terug te vinden zijn, zo ontdekten Vlaamse onderzoekers. AMPA is een zogeheten biomerker voor blootstelling aan de onkruidverdelger glyfosaat, zoals Roundup®, dat sinds 2018 verboden is voor particulieren.
Factcheck
Een Vlaamse studie toont aan dat een afbraakproduct van glyfosaat (Roundup®) vaker voorkomt in de urine van jongens (niet van meisjes) die in buurt wonen van landbouwgebied. Van 4 andere onderzochte pesticiden nam de concentratie in de urine niet toe. Dit onderzoek toont niet aan dat het ongezond is om op het platteland te wonen, noch dat de deelnemende jongens meer gezondheidsproblemen hadden.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Om een landbouw met hoger rendement te hebben, moet je specifieke chemische producten gebruiken, waaronder onkruidverdelgers en pesticiden. Een Vlaams onderzoeksteam wou nagaan of dit een invloed kan hebben op de gezondheid van buurtbewoners (1). Kan op het platteland leven ook nadelig zijn voor de gezondheid, in tegenstelling tot wat velen denken?
Voor hun onderzoek selecteerden de wetenschappers 424 Vlaamse jongeren van gemiddeld 15 jaar oud. De onderzoekers:
- brachten hun woonplaats in verband met het aantal omringende landbouwgronden;
- maten de concentratie aan verschillende pesticiden in hun urine;
- hielden ook rekening met:
- het geslacht van de deelnemers;
- het seizoen;
- het opleidingsniveau van het gezin.
Onderzoeksresultaten
- De Vlaamse onderzoekers vonden geen statistisch verband tussen landbouwgrond in de nabije omgeving en pesticidenconcentraties in de urine, behalve voor een afbraakproduct van glyfosaat (Roundup®): AMPA of aminomethylfosfonzuur.
- Bij personen in een buurt met veel landbouwgrond steeg de kans op hoge AMPA-concentraties in de urine met 51%.
De wetenschappers besluiten dat, als je in de omgeving van landbouwgrond woont, je meer kans loopt op een grotere blootstelling aan AMPA.
Bron
(1) De Troeyer K, Casas L, Bijnens EM, et al. Higher proportion of agricultural land use around the residence is associated with higher urinary concentrations of AMPA, a glyphosate metabolite. Int J Hyg Environ Health. 2022 Sep;246:114039.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Bij dit Vlaams onderzoek kunnen we enkele bedenkingen formuleren:
- Van de 5 onderzochte pesticiden in de studie was voor 4 de concentratie in de urine niet verhoogd.
- Alleen de concentratie van AMPA was verhoogd, en enkel bij jongens.
- Er is geen verklaring voor dit verschil in geslacht.
- Er waren geen gegevens over de landbouwgewassen die gebruikt werden in de omgeving van de woonplaatsen.
- De conclusies van de studie gelden voor jongeren. We kunnen ze dus niet toepassen op volwassenen.
- Slechts 6% van de gezinnen in het onderzoek hadden het laagste opleidingsniveau. In de algemene bevolking is dat 19%.
- Het is niet duidelijk hoe de jongeren geselecteerd werden: van de 1.655 potentiële deelnemers bleven er uiteindelijk slechts 424 over.
- De belangrijkste reden waarom ze niet deelnamen, was omdat hun ouders geen toelating hadden gegeven.
- We kunnen dus niet uitsluiten dat vooral ongeruste ouders toestemden. Daardoor is de steekproef mogelijk niet representatief voor de Vlaamse jongeren.
- De studie toont niet aan of de jongeren meer gezondheidsproblemen hadden, of ongezonder waren dan stadskinderen.
Het spreekt voor zich dat pesticidengebruik zoveel mogelijk beperkt moet worden, en dat concentraties in het bloed van jongeren helemaal niet wenselijk zijn. Sommige pesticiden kunnen het risico op kanker verhogen of een negatieve invloed hebben op de vruchtbaarheid. Maar deze studie is een gemiste kans om ook de positieve resultaten over andere pesticiden te benadrukken. Helaas scoren meer alarmistische boodschappen beter in de pers.
Conclusie
Een Vlaamse studie toont aan dat een afbraakproduct van glyfosaat (Roundup®) vaker voorkomt in de urine van jongens (niet van meisjes) die in buurt wonen van landbouwgebied. Van 4 andere onderzochte pesticiden nam de concentratie in de urine niet toe. Dit onderzoek toont niet aan dat het ongezond is om op het platteland te wonen, noch dat de deelnemende jongens meer gezondheidsproblemen hadden.