In het nieuws
Door protest tegen het Ventilusproject moeten we langer wachten op de nieuwe hoogspanningslijn dwars door West-Vlaanderen. Die moet de groene stroom van de vele windmolens op zee naar het binnenland brengen. Geruchten doen de ronde dat de elektromagnetische straling rond een hoogspanningslijn leukemie kan veroorzaken bij de omwonende kinderen. Klopt dat?
Factcheck
Het is niet helemaal uitgesloten dat het magnetisch veld rond hoogspanningslijnen een rol speelt in het ontstaan van kinderleukemie, maar tot dusver gaat het enkel om een zeer beperkt statistisch verband. Het betreft vooral kinderen die binnen de 200 meter van zo’n kabel wonen. Er werd echter nooit een oorzakelijk verband aangetoond. De hypothese werd ook getest in dieronderzoek en op cellijnen, maar dit leverde evenmin aanwijzingen op dat hoogspanningslijnen leukemie zouden kunnen veroorzaken.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
De straling van hoogspanningslijnen creëert elektrische en magnetisch velden. De vrees bestaat dat deze velden de gezondheid kunnen schaden, in het bijzonder dat ze het risico op leukemie bij kinderen vergroten. Bij bevolkingsonderzoeken werd eerder een verband gevonden tussen wonen in de buurt van hoogspanningslijnen en meer gevallen van kinderleukemie. Het gaat om een statistisch verband. Een oorzakelijk verband werd nog nooit aangetoond in bijkomend onderzoek bij proefdieren en op cellijnen (1).
Bron
(1) https://omgeving.vlaanderen.be/nl/hoogspanning
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Hoogspanningslijnen laten zich niet bestuderen zoals geneesmiddelen:
- Om een betrouwbare studie op te zetten, zou een grote groep kinderen, aangeduid door lottrekking, verplicht in de buurt van een hoogspanningslijn moeten wonen.
- Een andere groep zou verboden moeten worden om daar te wonen.
- Als er jaren later meer gevallen van leukemie zouden vastgesteld worden in de eerste groep, dan zou dit een sterk argument zijn om het ontstaan van leukemie aan de hoogspanningslijnen toe te schrijven.
Dergelijk onderzoek is uiteraard onethisch en zal nooit gevoerd worden.
Wetenschappers konden geen verklaring bedenken en konden de bevindingen niet bevestigen in dieronderzoek en onderzoek in het laboratorium op cellijnen.
- Verdere analyse van bestaand epidemiologisch onderzoek geeft aan dat het verband tussen leukemie en hoogspanningskabels bestaat bij kinderen die binnen de 200 meter van zo’n kabel wonen (2).
- Voorbij die afstand overtreffen de elektromagnetische stralen in huis, onder andere gegenereerd door elektrische huishoudtoestellen, die van de hoogspanningskabel.
- Kinderen die op minstens 600 meter afstand van een hoogspanningskabel wonen, hebben geen verhoogd risico op leukemie (3,4).
- De globale impact blijft ook zeer beperkt. Om de twee jaar zou er één geval van kinderleukemie mogelijk verband houden met de nabijheid van bovengrondse elektriciteitslijnen. Maar zekerheid hierover is er niet.
Conclusie
Het is niet helemaal uitgesloten dat het magnetisch veld rond hoogspanningslijnen een rol speelt in het ontstaan van kinderleukemie, maar tot dusver gaat het enkel om een zeer beperkt statistisch verband. Het betreft vooral kinderen die binnen de 200 meter van zo’n kabel wonen. Er werd echter nooit een oorzakelijk verband aangetoond. De hypothese werd ook getest in dieronderzoek en op cellijnen, maar dit leverde evenmin aanwijzingen op dat hoogspanningslijnen leukemie zouden kunnen veroorzaken.
Referenties
- (2) Draper G, Vincent T, Kroll ME, Swanson J. Childhood cancer in relation to distance from high voltage power lines in England and Wales: a case-control study. BMJ 2005;330:1290-1292.
- (3) Sermage-Faure C, Demoury C, Rudant J et al. Childhood leukaemia close to high-voltage power lines – the Geocap study, 2002–2007 British Journal of Cancer (2013) 108, 1899–1906
- (4) C Pedersen, O Raaschou-Nielsen, NH Rod, P Frei, AH Poulsen, C Johansen, J Schüz. Distance from residence to power line and risk of childhood leukemia: a population-based case-control study in Denmark. Cancer Causes Control 2014;25:171-177