In het nieuws
Zeker in de winter zouden we extra vitamine D moeten innemen, omdat we dan zelf minder vitamine D aanmaken bij gebrek aan zonlicht. Je vitamine D-reserves bijhouden is belangrijk, want een tekort zou poreuze botten veroorzaken, en wordt ook gelinkt aan diabetes, hartziekten en kanker. Hoe zit dat juist?
Factcheck
De meeste mensen hebben tegen het einde van de winter lagere vitamine D-waarden. Dat is het gevolg van minder zonlicht, dat je lichaam nodig heeft om deze vitamine aan te maken. Omdat vitamine D-supplementen voorlopig geen bewezen gezondheidsvoordeel opleveren voor gezonde volwassenen, worden ze niet systematisch aanbevolen. Bovendien is er geen wetenschappelijk bewijs dat extra vitamine D beschermt tegen diabetes, hartziekten en kanker.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Blootstelling aan uv-licht is cruciaal om een voldoende hoog vitamine D-gehalte te verzekeren. Tegen het einde van de winter hebben de meeste volwassenen lagere vitamine D-concentraties in het bloed. De vraag is of deze lagere waarden de oorzaak zijn van gezondheidsproblemen die je moet behandelen met vitamine D-supplementen.
Al jaren behoren vitamine D-supplementen tot de meest verkochte voedingssupplementen, omdat vitamine D zou beschermen tegen diabetes, hartziekten en kanker. Het is zinvol om de resultaten van een van de grootste interventiestudies met vitamine D aandachtig te bekijken, namelijk de VITAL-studie (1):
- Er namen 25.871 Amerikaanse mannen en vrouwen deel, ouder dan 50 jaar, die gedurende 5 jaar vitamine D innamen of een nepmiddel.
- Het aantal kankers, hart- en vaatziekten en de totale sterfte daalde niet in de vitamine D-groep.
- Zelfs het aantal botbreuken nam niet af (2).
- In andere interventiestudies stelden onderzoekers eveneens geen bescherming tegen kanker vast (3), noch tegen diabetes (4).
- Kortom, grote interventiestudies bevestigen de vaststellingen van de auteurs van de uitvoerige VITAL-studie: de meerderheid van de meer dan 200 onderzochte interventiestudies met vitamine D leverden geen resultaat op, in tegenstelling tot methodologisch zwakkere studies die positieve effecten aantoonden van vitamine D (5).
- De uitleg voor deze tegenstrijdigheid is eenvoudig: in deze laatste zwakke studies hebben deelnemers met gezonde eet- en leefgewoonten hogere vitamine D-waarden dan deelnemers die ongezond leven, en daardoor aan chronische ziekten lijden.
- Deze bevinding doet uitschijnen dat vitamine D beschermt tegen allerlei chronische aandoeningen, maar er is geen oorzakelijk verband aangetoond.
- Dit effect speelt niet mee in interventiestudies, waarbij storende factoren zoals obesitas gelijkmatig verdeeld worden tussen de interventiegroep en de controlegroep. En in die goed opgezette studies vinden onderzoekers geen verband.
Bron
(1) Manson JE, Bassuk SS, Buring JE, et al. Principal results of the VITamin D and OmegA-3 TriaL (VITAL) and updated meta-analyses of relevant vitamin D trials. J Steroid Biochem Mol Biol. 2020 Apr;198:105522.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Vitamine D was in het verleden al veelvuldig het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek.
- Gezonde volwassenen hebben lagere vitamine D-concentraties in het bloed op het einde van de winter, maar de aanbeveling om systematisch vitamine D-supplementen in te nemen, steunt niet op wetenschappelijk onderzoek.
- Onderzoekers brachten al het bestaande onderzoek samen in een systematische literatuurstudie:
- Geen enkele studie onderzocht de opsporing van tekorten en toediening van vitamine D-supplementen bij gezonde volwassenen (6).
- Dat er geen onderzoek over bestaat, is uiteraard geen bewijs dat het niet werkt. Maar vooraleer er aanbevelingen gebeuren op grote schaal, is het toch essentieel om op basis van degelijk wetenschappelijk onderzoek het voordeel voor de gezondheid aan te tonen.
Gezonde eet- en leefgewoonten, niet roken en een normaal gewicht zijn van veel groter belang om chronische aandoeningen te voorkomen dan vitamine D-supplementen. Bepaalde risicogroepen hebben wel baat bij vitamine D-supplementen:
- zwangere vrouwen
- oudere personen in zorginstellingen
- mensen met osteoporose
- baby’s jonger dan 1 jaar
- volwassenen die een maagverkleining (gastric bypass) ondergingen
Conclusie
De meeste mensen hebben tegen het einde van de winter lagere vitamine D-waarden. Dat is het gevolg van minder zonlicht, dat je lichaam nodig heeft om deze vitamine aan te maken. Omdat vitamine D-supplementen voorlopig geen bewezen gezondheidsvoordeel opleveren voor gezonde volwassenen, worden ze niet systematisch aanbevolen. Bovendien is er geen wetenschappelijk bewijs dat extra vitamine D beschermt tegen diabetes, hartziekten en kanker.
Referenties
- (2) LeBoff MS, Murata EM, Cook NR, et al. VITamin D and OmegA-3 TriaL (VITAL): effects of vitamin D supplements on risk of falls in the US population. J Clin Endocrinol Metab 2020; 105: 2929-38.
- (3) Chatterjee R, Fuss P, Vickery EM, et al. Vitamin D Supplementation for Prevention of Cancer: The D2d Cancer Outcomes (D2dCA) Ancillary Study. J Clin Endocrinol Metab. 2021 Aug 18;106(9):2767-2778.
- (4) Pittas AG, Dawson-Hughes B, Sheehan P, et al. Vitamin D Supplementation and Prevention of Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2019 Aug 8;381(6):520-530.
- (5) Autier P, Mullie P, Macacu A, et al. Effect of vitamin D supplementation on non-skeletal disorders: a systematic review of meta-analyses and randomised trials. Lancet Diabetes Endocrinol. 2017 Dec;5(12):986-1004.
- (6) LeBlanc ES, Zakher B, Daeges M, et al. Screening for vitamin D deficiency: a systematic review for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med. 2015 Jan 20;162(2):109-22.