In het nieuws
Suikervervangers zoals aspartaam en sacharine halen regelmatig de pers omwille van vermeende ongunstige effecten op de gezondheid. Op basis van een nieuwe studie schreven kranten deze week dat ‘zoetstoffen toch niet zo onschuldig zijn’ en ‘leiden naar diabetes’.
Factcheck
Momenteel zijn er onvoldoende wetenschappelijke argumenten om suikervervangers af te raden aan mensen die proberen te vermageren. Een beperkt gewichtsverlies kan voor zwaarlijvige mensen reeds een gunstig effect hebben op de gezondheid.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Wetenschappers uit Israël ontdekten dat muizen bij wie suikervervangers aan het eten toegevoegd werden minder goed glucose verwerkten dan muizen die het supplement niet kregen. Dit kan een eerste teken zijn van het ontstaan van type 2 diabetes (suikerziekte) (1).
Bron
(1) J. Suez et al. Nature http://dx.doi.org/10.1038/nature13793; 2014
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deze bevindingen zijn op het eerste zicht verrassend, vooral omdat tegenwoordig suikervervangers wereldwijd net aanbevolen worden aan mensen die reeds aan type 2 diabetes lijden. Anderzijds is het niet de eerste keer dat een dergelijk verband vermoed wordt. De Europese Voedselwarenautoriteit (EFSA) bestudeerde recent nog alle wetenschappelijke publicaties over aspartaam en besloot dat er onvoldoende argumenten zijn om te besluiten dat aspartaam onveilig is bij normaal gebruik.[i] Een andere studie besluit hetzelfde voor een reeks andere zoetstoffen. De auteurs voegen eraan toe dat er in feite geen goede grote studies bestaan over de suikervervangers. Dat is wat verrassend aangezien ze een enorme markt vertegenwoordigen en mogelijk een groot belang hebben voor de volksgezondheid.[ii]
De nieuwe studie vertoont wetenschappelijke zwaktes, net zoals in veel van gelijkaardige vroegere studies. De studie werd uitgevoerd bij muizen. Dat maakt ze niet meteen bruikbaar voor mensen. Zeer vaak blijkt immers dat resultaten van medisch onderzoek bij proefdieren zich later niet vertalen bij de mens. Bovendien liep de studie slechts over een korte termijn (11 weken) en bestudeerde ze slechts enkele tientallen muizen. Er werd ook niet onderzocht of de muizen werkelijk type 2 diabetes ontwikkelden; men keek enkel naar de snelheid waarmee ze glucose konden verwerken.
De auteurs vroegen zich af of ze bij mensen dezelfde effecten zouden kunnen vaststellen. Daarom volgden ze een groep van 381 mensen nauwkeurig op wat betreft de voedingsgewoonten. Hieruit bleek dat diegenen die veel suikervervangers gebruikten een hoger lichaamsgewicht hadden en meer aanleg vertoonden voor type 2 diabetes. Dit bewijst echter niet dat je van suikervervangers dik wordt of type 2 diabetes krijgt. Het zou ook kunnen dat mensen die zwaarlijvig zijn of type 2 diabetes hebben eerder geneigd zijn om naar suikervervangers en andere light-producten te grijpen. Het kip-of-het-ei-verhaal dus. Om dat vraagstuk te ontrafelen moet men ander en beter onderzoek doen.
Conclusie
Momenteel zijn er onvoldoende wetenschappelijke argumenten om suikervervangers af te raden aan mensen die proberen te vermageren. Een beperkt gewichtsverlies kan voor zwaarlijvige mensen reeds een gunstig effect hebben op de gezondheid.
Referenties
[i] Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. EFSA Journal 2013;11(12):3496. http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/3496.htm
[ii] 1: Wiebe N, Padwal R, Field C, Marks S, Jacobs R, Tonelli M. A systematic review on the effect of sweeteners on glycemic response and clinically relevant outcomes. BMC Med. 2011 Nov 17;9:123.