In het nieuws
Meer dan zeven op de tien coronapatiënten in het universitaire ziekenhuis van Leuven kampen met overgewicht. Dat is geen toeval, want er zijn steeds meer aanwijzingen dat het coronavirus harder toeslaat bij mensen met een kilootje meer.
Factcheck
In een Amerikaanse studie tonen onderzoekers aan dat mensen met meer extreme vormen van obesitas (een BMI hoger dan 45) vatbaarder zijn voor gezondheidsproblemen na een besmetting met een virus. In de praktijk zien we ook dat mensen met obesitas vaker kunstmatige beademing nodig hebben. De Amerikaanse studie ging niet over het coronavirus, maar latere studies focusten wel op corona en kwamen tot dezelfde bevindingen. Ernstig overgewicht is wel degelijk een belangrijke risicofactor voor ernstige covid-19.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
In 2010 gingen Amerikaanse onderzoekers na of mensen met obesitas vatbaarder waren voor ernstige gezondheidsproblemen na een besmetting met een virus (1).
Het ging toen niet om het huidige coronavirus, maar wel om het griepvirus H1N1. Dat is afkomstig van het vogelgriepvirus. Uit hospitalisatiegegevens selecteerden de onderzoekers 534 volwassenen besmet met H1N1.
Meer dan de helft van de personen hadden een Body Mass Index (BMI) van meer dan 30. De BMI is een index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte. Een persoon met een BMI boven 30 heeft obesitas (of zwaarlijvigheid), tussen 25 en 30 heeft hij overgewicht en tussen 20 en 25 een normaal gewicht.
Het aantal mensen met obesitas opgenomen in het ziekenhuis was relatief gezien dubbel zo hoog als het aantal mensen met obesitas in de maatschappij. Van de 92 personen die overleden, had 61% een BMI boven 30 en 30% een BMI boven 40, wat ernstige obesitas aanduidt. De onderzoekers toonden aan dat een BMI boven 40 het risico op overlijden na een infectie meer verhoogde dan de leeftijd.
Naarmate de pandemie vorderde, vonden onderzoekers een duidelijk verband tussen obesitas en ernstige covid-19. Mensen met ernstig overgewicht lopen in geval van een coronabesmetting een groter risico op ernstige covid, op hospitalisatie, op een opname in een afdeling intensieve zorg, op beademing en op overlijden (5).
Bron
(1) Louie JK, Acosta M, Samuel MC, et al. A novel risk factor for a novel virus: obesity and 2009 pandemic influenza A (H1N1). Clin Infect Dis. 2011 Feb 1;52(3):301-12.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Dergelijke studies lijken op het eerste zicht eenvoudig: je weegt en meet de mensen, berekent de BMI en gaat na wie overleeft en wie niet. Het probleem is natuurlijk dat oudere mensen meestal een hogere BMI hebben en dat deze oudere mensen meerdere gezondheidsproblemen kunnen hebben (2).
Andere gezondheidsproblemen
Mensen met obesitas hebben daarenboven een groter risico op diabetes, hartziekten en kanker. Door het hoog lichaamsgewicht bewegen deze mensen ook minder, waardoor de algemene lichaamsconditie minder goed is.
Een tweede element is dat een H1N1-griep niet hetzelfde is als een infectie met coronavirussen. Desondanks kunnen gegevens uit het verleden ons interessante lessen leren. De Amerikaanse studie leert ons vooral twee zaken: meer mensen met obesitas worden na een virusinfectie met spoed opgenomen wegens gezondheidsklachten en de sterfte bij obesitas ligt merkelijk hoger.
Dit laatste gold in deze studie echter alleen voor een BMI boven 45. Met een BMI tussen 30 en 45 was er geen verhoogde sterfte. Een BMI boven 45 betekent bijvoorbeeld dat iemand van 1,70 m minimaal 130 kg weegt.
Meer energiereserve
Onderzoek in het algemeen toont aan dat mensen met overgewicht het soms beter doen op intensieve zorg dan andere patiënten, wellicht omdat ze een grotere energiereserve hebben om een bepaalde periode minder of niet te eten (3). Het is ook bekend dat diabetespatiënten (dit zijn vaker mensen met overgewicht) evenveel kans lopen op een besmetting met een virus, maar dat ze kwetsbaarder zijn voor de gezondheidscomplicaties.
Zodra een persoon met obesitas het coronavirus te pakken heeft, is het voor hem of haar extra moeilijk om te ademen door de vetmassa rond de longen die weerstand biedt wanneer de longen zich proberen te vullen. Dit wordt ook bevestigd in de praktijk, waar gehospitaliseerde mensen met obesitas meer kunstmatige beademing moeten hebben (4).
Conclusie
In een Amerikaanse studie tonen onderzoekers aan dat mensen met meer extreme vormen van obesitas (een BMI hoger dan 45) vatbaarder zijn voor gezondheidsproblemen na een besmetting met een virus. In de praktijk zien we ook dat mensen met obesitas vaker kunstmatige beademing nodig hebben. De Amerikaanse studie ging niet over het coronavirus, maar latere studies focusten wel op corona en kwamen tot dezelfde bevindingen. Ernstig overgewicht is wel degelijk een belangrijke risicofactor voor ernstige covid-19.
Referenties
- (2) Smith KB, Smith MS. Obesity Statistics. Prim Care. 2016 Mar;43(1):121-35, ix.(
- (3) Sakr Y, Alhussami I, Nanchal R, et al. Being Overweight Is Associated With Greater Survival in ICU Patients: Results From the Intensive Care Over Nations Audit. Crit Care Med. 2015 Dec;43(12):2623-32.
- (4) Akinnusi ME, Pineda LA, El Solh AA. Effect of obesity on intensive care morbidity and mortality: a meta-analysis. Crit Care Med. 2008 Jan;36(1):151-8. Review. PubMed PMID: 18007266.
- (5)https://www.cdc.gov/obesity/data/obesity-and-covid-19.html#:~:text=Adults%20with%20excess%20weight%2....