Uurverandering heeft beperkte impact op de gezondheid

Waar komt dit nieuws vandaan?

Telkens wanneer we overschakelen naar winter- of zomertijd geven slaapexperten commentaar in de media over de impact van deze uurverandering op de gezondheid. Deze week vergeleek de Antwerpse arts Inge Declercq de overschakeling met iedere dag fastfood eten (1). Eerder werd ook een link gelegd met meer hartinfarcten en meer diabetes, als gevolg van het slaaptekort dat resulteert uit de uurverandering. 

Jaarlijkse uurveranderingen werden in België in 1977 ingevoerd, met als hoofddoel om energie te besparen na de energiecrisis van 1973.
Stress en slaapgebrek kunnen schadelijk zijn voor je hart. Als gevolg zou het aantal hartinfarcten kunnen stijgen. Een team Italiaanse onderzoekers ging daarom na of de uurverandering die we tweemaal per jaar ondergaan (zomer- en wintertijd), een invloed heeft op het voorkomen van hartinfarcten (2). De wetenschappers voerden hiervoor een literatuurstudie uit. Ze zochten naar waarnemende studies die het aantal hartinfarcten na uurveranderingen in de lente en in de herfst vergeleken met het aantal hartinfarcten in andere periodes. In totaal vonden ze zeven studies uitgevoerd bij meer dan 115.000 deelnemers.

• Twee weken na een uurverandering steeg het aantal hartinfarcten met 3%.
• Opmerkelijk is dat hartinfarcten 5% vaker voorkwamen in de lente, en er geen stijging was in de herfst.
• Er waren geen verschillen in aantal hartinfarcten tussen de geslachten en de leeftijden.

De Italiaanse onderzoekers besluiten dat het aantal hartinfarcten zeer licht stijgt na een uurverandering.

Bron

(1)DS  25/03/2023. Slaapexpert over zomertijd die vannacht ingaat: 'Even slecht als elke dag fastfood eten'.

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Dat het voorkomen van hartinfarcten toeneemt na een uurverandering in de lente, hoe beperkt ook, zouden we kunnen verklaren door het feit dat we in de lente een uur minder lang slapen, vergeleken met de uurverandering in de herfst.

Het onderzoek naar de effecten van uurveranderingen op de gezondheid laat uiteindelijk weinig nadelige resultaten zien: er is geen effect op het aantal hersenbloedingen en zelfdodingen, maar wel op bijvoorbeeld vermoeidheid, hoofdpijn en verkeersongevallen (2). Tegenstanders van uurveranderingen gebruiken regelmatig gezondheidsaspecten als argument om ze af te schaffen. Maar de gevolgen van uurveranderingen voor de gezondheid zijn uiteindelijk vrij beperkt.

• Een toename van hartinfarcten met 5% in de lente kunnen we natuurlijk niet minimaliseren, maar van de zeven studies opgenomen in de literatuurstudie tonen er eigenlijk maar twee studies een duidelijke stijging aan.
• De vijf andere studies stellen een stijging van hartinfarcten vast waarbij we een toevalstreffer niet kunnen uitsluiten.
• De meeste opgenomen studies bevatten geen gegevens over eet- en leefgewoonten van de deelnemers. Het is ook onduidelijk wie een verhoogd risico heeft op een hartinfarct na een uurverandering. Dat die kans zou stijgen bij personen met gezonde eet- en leefgewoonten, zou zeer verwonderlijk zijn.

Conclusie

De gevolgen van de uurverandering op de gezondheid zijn vrij beperkt. De nadelen zijn mogelijk ietsje groter wanneer we overschakelen naar de zomertijd dan naar de wintertijd, die dichter aanleunt bij onze biologische klok. Een Italiaanse literatuurstudie bij meer dan 115.000 deelnemers toont een stijging aan van het aantal hartinfarcten met 5% na een uurverandering in de lente (zomeruur) en niet in de herfst (wintertijd). De vergelijking met iedere dag fastfood eten is niet onderzocht. Het nut van deze jaarlijkse uurveranderingen wordt wel terecht in twijfel getrokken.

Referenties

(2) Manfredini R, Fabbian F, Cappadona R, et al. Daylight Saving Time and Acute Myocardial Infarction: A Meta-Analysis. J Clin Med. 2019 Mar 23;8(3):404.