Is een tekort aan vitamine K even schadelijk als roken?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Vitamine K is nodig voor een goede bloedstolling en zou ook een rol spelen bij de aanmaak van botten. Deze minder bekende vitamine zit vooral in groene bladgroenten, vlees, eieren en granen. De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd waarbij men gekeken heeft of er een verband is tussen de inname van vitamine K en hart- en vaatziekten. Op basis van onderzoeken bij dieren en in het laboratorium bleek dat er een verband is tussen een tekort aan vitamine K en een aantal risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Zo zou er een toename zijn van de ontstekingsfactoren en een negatief effect op de verkalking van de bloedvaten. De resultaten van onderzoeken uitgevoerd bij mensen zijn echter zeer wisselend. Een aantal onderzoeken waarbij mensen gedurende verschillende jaren gevolgd werden, tonen inderdaad aan dat er een verband is tussen een tekort aan vitamine K en het risico op hart- en vaatziekten. Daartegenover staan echter verschillende onderzoeken die geen verband aantonen (1). Een van de meest recente is een Rotterdam studie waarbij 4.108 personen gedurende 11 jaar gevolgd werden. De conclusie was dat er geen verband is tussen de inname van vitamine K en het risico op hart- en vaatziekten. Tevens bleek dat de gemiddelde inname van vitamine K ruimschoots voldoende was om de dagelijkse behoefte te dekken (2). Ook uit onderzoek in Finland blijkt dat de gemiddelde inname voldoende hoog is. Ouderen met een lage voedselinname zouden wel een risicogroep vormen (3).

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Nogmaals blijkt dat de resultaten van dieronderzoek en laboratoriumexperimenten niet zomaar kunnen toegepast worden op mensen. De wisselende resultaten bij mensen zouden onder andere kunnen verklaard worden doordat niet elke vorm van vitamine K hetzelfde effect heeft. In onze voeding komen 2 vormen van vitamine K voor. Vitamine K1 komt in kleine hoeveelheden voor in vele voedingsmiddelen. Uitstekende bronnen zijn bepaalde oliën en groene groenten zoals kolen, spinazie en broccoli. Vitamine K2 wordt geproduceerd door onze darmbacteriën en vind je ook terug in bepaalde kazen (4). Mogelijk zou vitamine K2 een groter effect hebben dan vitamine K1 (3). Om duidelijkheid te krijgen, is er vooral nood aan goed opgezette interventiestudies waarbij nagegaan wordt wat het effect is van de verschillende vormen van vitamine K op het risico op hart- en vaatziekten. Het beperkt aantal kleine interventiestudies dat tot nu is uitgevoerd brengt geen uitsluitsel.

Conclusie

Er zijn een aantal aanwijzingen dat een tekort aan vitamine K de kans op hart- en vaatziekten kan verhogen. Het heeft echter geen zin om meer vitamine K in te nemen dan de aanbevolen hoeveelheid. Beweren dat een vitamine K-tekort het risico evenveel verhoogt als 2 pakjes roken per dag, is kort door de bocht en niet aangetoond.

Referenties

(1) Harshman, S. G., & Shea, M. K. (2016). The Role of Vitamin K in Chronic Aging Diseases: Inflammation, Cardiovascular Disease, and Osteoarthritis. Current Nutrition Reports, 5(2), 90-98.

(2) Engelen, A. I., Geleijnse, J. M., Vermeer, C., Witteman, J. C., Hofman, A., Franco, O. H., & Feskens, E. J. (2015). Abstract P050: Vitamin K Intake and Risk of Coronary Heart Disease and Stroke in the Rotterdam Study. Circulation, 131(Suppl 1), AP050-AP050.

(3) EFSA - European Food Safety Authority. Literature search and review related to specific preparatory work in the establishment of Dietary Reference Values. Preparation of an evidence report identifying health outcomes upon which Dietary Reference Values could potentially be based for vitamins A, C, E, and K1. Final report CT/EFSA/NDA/2010/02, University of Helsinki, 2010. http://www.efsa.europa.eu/en/supporting/pub/256e.htm

(4) http://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-K#food-sources