In het nieuws
Het ‘smoske’ is cultureel erfgoed in Vlaanderen, maar gezond is de hap niet. Het Vlaams Instituut Gezond Leven raadt de ‘overladen’ broodjes dan ook af.
Factcheck
Het nationaal broodje smos kan zeker nog op scholen, maar het algemeen aanbod moet gezonder worden. Zo’n belegd broodje bevat gemiddeld meer calorieën dan drie belegde volkorenboterhammen met een stuk fruit.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Het Vlaams Instituut Gezond Leven wil scholen ondersteunen om meer gezonde belegde broodjes aan de leerlingen aan te bieden. Het initiatief kadert binnen de maatregelen om jongeren te helpen gezondere voedingskeuzes te maken. Een klad mayonaise op een wit broodje, gevolgd door een sneetje ham, kaas, een eitje en groentjes: het bekend ‘smoske’ is geen gezonde hap.
Consumenten beseffen niet altijd dat één belegd broodje ruim 800 kcal kan bevatten, bijna de helft van de hoeveelheid calorieën die we dagelijks nodig hebben. In een nieuwe gids voor scholen wordt aangeraden om gezonde broodjes op het menu te plaatsen. De gids werd ontwikkeld in opdracht van ministers Hilde Crevits (Onderwijs) en Jo Vandeurzen (Welzijn en Gezondheid).
In het basisonderwijs biedt slechts een op de tien scholen broodjes of boterhammen aan, maar in het secundair loopt dat op tot zeven op de tien. In vier stappen kunnen die scholen leren om hun aanbod door te lichten en gezonder te maken. Leerlingen kunnen in de meeste scholen kiezen voor donkere broodsoorten, maar ze moeten er specifiek naar vragen, omdat wit de standaard is. Gezond Leven wil bruin brood als standaard en raadt aan om meer plantaardig beleg, zoals hummus en pompoenspread, te gebruiken in het aanbod.
Bron
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Omdat je ze niet zelf bereidt, weet je niet goed hoeveel calorieën een belegd broodje bevat. Als er 10 ml extra olijfolie op zit, betekent dit 90 extra kcal. Een gezonde lunch zou ongeveer een derde van de dagelijkse hoeveelheid calorieën mogen bevatten. Voor een volwassen man met een behoefte van 2.500 kcal per dag, betekent dit 800 kcal. Een lunchpakket met drie volkorenboterhammen met smeervet en toespijs, plus fruit en groenten, bevat minder calorieën dan één ‘smoske’. Bovendien is het goedkoper.
Onderzoek toonde aan dat de schoolomgeving een belangrijke rol kan spelen in het promoten van gezonde eet- en leefgewoonten en in de preventie van overgewicht en obesitas (2). De situatie moet regelmatig geëvalueerd worden, om gepast en efficiënt te kunnen reageren.
In 2015 peilde het Vlaams Instituut Gezond Leven naar het gezondheidsbeleid van basis- en secundaire scholen (2). Zo bleek dat de scholen de aangeboden broodjes evenwichtiger samenstellen, maar dat het aanbod aan fruit daalde: een op de vier basisscholen geven aan nooit fruit aan te bieden. In secundaire scholen steeg het aanbod van suikerrijke snacks van 28% naar 36%.
Conclusie
Het nationaal broodje smos kan zeker nog op scholen, maar het algemeen aanbod moet gezonder worden. Zo’n belegd broodje bevat gemiddeld meer calorieën dan drie belegde volkorenboterhammen met een stuk fruit.
Referenties
(2) Welker E, Lott M, Story M. The School Food Environment and Obesity Prevention: Progress Over the Last Decade. Curr Obes Rep. 2016 Jun;5(2):145-55.
