In het nieuws
Zaterdag 19 november is het Wereldmannendag. November is ook de maand waarin prostaatkanker onder de aandacht wordt gebracht. Onderzoek vraagt extra aandacht voor mannen met niet-uitgezaaide prostaatkanker. De meeste van hen ondergaan een operatie, terwijl er meerdere behandelopties bestaan met vergelijkbare resultaten. Te veel mannen krijgen spijt na de ingreep.
Factcheck
Prostaatkanker wordt vaak geopereerd, ook als er geen uitzaaiingen zijn en de tumor beperkt blijft tot de prostaat. Dat is lang niet altijd nodig. Weinig agressieve kankers kunnen ook worden opgevolgd zonder operatie. Om die keuze te kunnen maken, moet je je goed informeren over prostaatkanker. Meer dan 1 man op 10 die geopereerd wordt, krijgt spijt van de operatie. Vooral mannen die achteraf te maken krijgen met erectiestoornissen of urineverlies.
Lees verder »Waar komt dit nieuws vandaan?
Welke gevolgen kan een prostaatoperatie hebben?
Meer dan de helft van de mannen die een prostaatoperatie ondergaan voor een gelokaliseerde, dus niet-uitgezaaide prostaatkanker, krijgt na de operatie te maken met seksuele problemen (impotentie) of urineverlies (incontinentie):
- Wanneer de prostaat een of meer kwaadaardige knobbeltjes bevat, wordt het orgaan in zijn geheel chirurgisch verwijderd.
- Rondom de prostaat lopen zenuwbaantjes die zorgen voor erecties. Zelfs de meest handige chirurg kan niet altijd beletten dat tijdens die ingreep zenuwen sneuvelen, waardoor het erectiemechanisme niet meer functioneert.
- Ook de moderne robotchirurgie kan dat niet verhelpen.
Meer dan 1 op 10 geopereerde mannen heeft spijt
In een prospectief onderzoek werden 2.072 mannen met een gemiddelde leeftijd van 64 jaar, die de diagnose gelokaliseerde prostaatkanker hadden gekregen, gedurende vijf jaar opgevolgd:
- Uit de studie blijkt dat van de mannen die een prostaatoperatie ondergingen (meer dan de helft), meer dan 1 op 10 naderhand spijt had (1).
- Het ging vooral om jongere mannen die na de operatie impotent werden, terwijl ze voor de ingreep nog seksueel actief waren.
De onderzoekers besluiten dat het erg belangrijk is je goed te informeren over de mogelijke behandelingsopties en de voor- en nadelen ervan.
Bron
(1) Wallis J, Zhao Z, Huang L et al. Association of treatment modality, functional outcomes and baseline characteristics with treatment-related regret among men with localized prostate cancer. JAMA Oncol 2022;8:50-59.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Systematische screening niet aanbevolen
De diagnose kanker slaat natuurlijk in als een bom. Toch sterven weinig mannen door prostaatkanker. Deze kanker groeit meestal zo traag en komt bijna steeds voor op oudere leeftijd, waardoor je eerder aan andere ziekten overlijdt. Daarom wordt screening van prostaatkanker niet meer aanbevolen vanaf 70 jaar. In geval van prostaatkanker zijn overhaaste beslissingen niet nodig.
Verschillende behandelingen en gevolgen
Een gelokaliseerde prostaatkanker kan op 3 manieren behandeld worden:
- actief opvolgen
- prostaatoperatie
- bestralingen
De overlevingskansen voor deze drie opties zijn zeer vergelijkbaar, terwijl de gevolgen zeer verschillend kunnen zijn. Uit de studie bleek het volgende:
- De mannen die actief werden opgevolgd zonder operatie, hadden het minst spijt van hun keuze (7%).
- In de groep die bestraald werd, zonder operatie, waren er iets minder mannen met spijt (11%) dan in de geopereerde groep (16%).
- Ook bestralingen van de prostaat kunnen trouwens leiden tot erectiestoornissen en urineverlies.
Ander onderzoek bevestigt deze trend (2).
De keuze is aan de man zelf
Personen bij wie prostaatkanker wordt vastgesteld, worden bijna steeds doorverwezen naar een uroloog. Urologen zijn chirurgen. Het is normaal dat zij de behandeling voorstellen die ze zelf het beste kennen. Bovendien is er niet altijd de tijd om alle behandelingsopties en hun voor- en nadelen zorgvuldig door te nemen. Toch verdienen alle opties grondig overleg en moet de man zelf de keuze maken, na degelijke informatie.
De Nederlandse organisatie Kanker.nl stelt gratis tools ter beschikking om mannen met prostaatkanker te helpen bij deze keuze:
- Neem ze door en bespreek ze met je huisarts of uroloog.
- Vraag een tweede opinie als je dat wenst.
Conclusie
Prostaatkanker wordt vaak geopereerd, ook als er geen uitzaaiingen zijn en de tumor beperkt blijft tot de prostaat. Dat is lang niet altijd nodig. Weinig agressieve kankers kunnen ook worden opgevolgd zonder operatie. Om die keuze te kunnen maken, moet je je goed informeren over prostaatkanker. Meer dan 1 man op 10 die geopereerd wordt, krijgt spijt van de operatie. Vooral mannen die achteraf te maken krijgen met erectiestoornissen of urineverlies.
Referenties
(2) Christie D, Sharpley F, Bitsika V. Why do patients regret their prostate cancer treatment? A systematic review of regret after treatment for localized prostate cancer. Psycho-Oncology 2015;24:1002-1011.