Duiding bij voedingswetenschap

Wat weten we hierover?

De voedingswetenschap probeert de verbanden tussen voeding en gezondheid te ontrafelen aan de hand van voedingsonderzoek. Voedingswetenschap is zeer complex omdat je met heel veel factoren dient rekening te houden. Zo kunnen je geslacht, leeftijd, ras of je genetisch profiel een invloed hebben op het effect dat voeding op je gezondheid heeft. Dit maakt het moeilijk om algemene uitspraken over voeding te doen: wat voor de ene een negatief effect heeft, maakt voor een ander niet uit.

Ook voedingsmiddelen zijn heel complex. Ze bestaan uit een mix van voedingsstoffen waarvan sommige een negatief effect hebben op de gezondheid (zout in brood) en andere een positief effect hebben (vezels in brood). Bovendien bestaat onze voeding ook weer uit een mix van voedingsmiddelen met hun positieve en negatieve effecten. Niet alleen wat je eet maar ook hoeveel je ervan eet, zal het uiteindelijk effect op je gezondheid bepalen. Dat de effecten van voeding op de gezondheid vaak pas na vele jaren duidelijk worden, maakt het nog moeilijker om het verband tussen beide te onderzoeken.

Er zijn vele typen voedingsonderzoek om het verband te onderzoeken zoals meta-analyses, experimenteel onderzoek, observationeel onderzoek en onderzoek bij proefdieren. Elk type voedingsonderzoek heeft zijn voor- en nadelen. Een meta-analyse van goed opgezette studies geeft het sterkste bewijs voor een verband tussen voeding en gezondheid. Experimenteel onderzoek is goed om een oorzaak-gevolg relatie te onderzoeken maar hiermee kan je geen grote groepen mensen voldoende lange tijd volgen. Dit kan wel met observationeel onderzoek maar daarbij is het vaak moeilijk om te weten te komen wat mensen precies eten: mensen herinneren zich niet altijd goed wat ze gegeten hebben of noteren niet steeds alles wat ze eten. Bovendien heb je met dit type onderzoek ook tal van andere factoren zoals de leefstijl en omgeving die een invloed kunnen hebben op de resultaten. Onderzoek bij proefdieren is nuttig als eerste verkenning maar de resultaten kun je niet zomaar vertalen naar de mens. Dit type onderzoek kan daarom niet gebruikt worden om voedingsadvies op te stellen. 

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Het is duidelijk dat het onmogelijk is om op basis van één onderzoek een betrouwbaar voedingsadvies te formuleren. Laat je dus niet van de wijs brengen door allerlei voedingsuitspraken die verschijnen in de pers en slechts gebaseerd zijn op één enkel onderzoek. Pas wanneer de resultaten van verschillende typen onderzoek in dezelfde richting wijzen kan dit leiden tot concrete voedingsadviezen. Deze worden alleen gegeven wanneer er sprake is van een consensus. Dit is het geval wanneer de meerderheid van de voedingswetenschappers het met elkaar eens is over de interpretatie van al het beschikbare onderzoek. In België gebeurt dit door de Hoge Gezondheidsraad en het Vlaams Instituut Gezond Leven dat deze adviezen vertaald heeft in de voedingsdriehoek.

Conclusie

De relatie tussen voeding en gezondheid is zeer complex. Laat je niet van de wijs brengen door allerlei uitspraken over voeding in de media die gebaseerd zijn op één studie. Ze leiden zelden tot nieuw voedingsadvies.